آداب و اذکار مربوط به شکرگذاری از خداوند چگونه است؟

سوال2303 :
سلام علیکم لطفا اداب و اذکار مربوط به شکر گذاری به درگاه خداوند را بیان بفرمائید متشکرم
🌸🔆🌷بسم الله الرحمن الرحیم🌷🔆🌸
#پاسخ2303
🍀🔅🌷علیکم السلام🌷🔅🍀
🌹🔅🌱حضرت صادق (ع) فرمود در هر نفسى از نفسهاى تو شكرى لازم است براى تو و بلكه هزار شكر يا بيشتر است.
كمترين حد شكر اينست كه نعمت را از طرف خدا ديده و علتى را كه مورد علاقه قلب و جالب توجه باشد براى نعمت نتراشد، و تنها علت و سبب‏ نعمت را خدا دانسته، و به آنچه او عطاء مى‏كند راضى باشد، و به وسيله نعمت‏هاى او معصيت و مخالفت اوامر و نواهى او نكند.
پس در هر حال و در همه وقت بنده شكرگزار خدا باش، تا خداى خود را در هر مورد پروردگار بخشاينده و مهربان بينى. و اگر نزد خداوند متعال عبادتى از عبادتهائى كه بندگان مخلص به آن عبادت مى‏كنند بهتر و بالاتر از شكر بود: البته اسمى از آن برده و بندگان خود را به آن عبادت مخصوص امر مى‏فرمود. ولى چون عبادتى بهتر و مطلوب‏تر از آن نبود؛ از اين لحاظ اين عبادت را انتخاب فرموده، و از ميان بندگان خود تنها اشخاصى را انتخاب كرده و از آنان اسم برد كه شاكر هستند، و فرمود: و كم است در ميان بندگان من اشخاصى كه شاكر هستند.
و كمال شكر اينست كه به زبان حال و قلب و با خلوص نيت اعتراف كند به عاجز ماندن از بجا آوردن كمترين مرتبه شكر پروردگار متعال، زيرا موفق شدن به شكرگزارى: خود نعمت جديديست كه موجب شكر ديگرى براى آن بجا آورده شود، و اين نعمت و لطف جديد به مراتب از نعمت اولى بزرگتر و مهمتر است. پس لازم مى‏شود كه براى هر شكرى شكر ديگرى بجا آورده شود، و به همين ترتيب شكرگزارى تسلسل و ادامه پيدا مى‏كند.
و انسان در اين صورت توجه پيدا مى‏كند كه: پيوسته غرق نعمتهاى الهى بوده، و از بجا آوردن شكر لازم عاجز و قاصر است. پس چگونه انسان مى- تواند شكر نعمتهاى پروردگار متعال را به آن طورى كه بايد به جا آورد! و چگونه عمل او با عمل خدا مقابله و برابرى مى‏كند! در صورتى كه بنده، عاجز و ضعيف بوده و او را قوت و قدرتى از خود نيست، مگر اينكه خدا او را قوت و نيرو بدهد. و خداوند از عبادت و اطاعت بنده خود بى‏نياز است، و او قدرت و توانايى دارد كه نعمت خود را پيوسته اضافه كند. پس تو بايد كه:
اين چنين و روى اين اصل بندگى كرده و شكرگزار باشى، و در اين صورت عجائبى از فضل خدا خواهى ديد.
مصباح الشريعة / ترجمه مصطفوى، متن، ص: 30

🌸🔅🌱قالَ الصَّادِقُ ع فِي كُلِّ نَفَسٍ مِنْ أَنْفَاسِكَ شُكْرٌ لَازِمٌ لَكَ بَلْ أَلْفٌ أَوْ أَكْثَرُ وَ أَدْنَى الشُّكْرِ رُؤْيَةُ النِّعْمَةِ مِنَ اللَّهِ تَعَالَى مِنْ غَيْرِ عِلَّةٍ يَتَعَلَّقُ الْقَلْبُ بِهَا دُونَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الرِّضَا بِمَا أَعْطَى وَ أَنْ لَا تَعْصِيَهُ بِنِعْمَتِهِ وَ تُخَالِفَهُ بِشَيْ‏ءٍ مِنْ أَمْرِهِ وَ نَهْيِهِ بِسَبَبِ نِعْمَتِهِ فَكُنْ لِلَّهِ عَبْداً شَاكِراً عَلَى كُلِّ حَالٍ تَجِدِ اللَّهَ رَبّاً كَرِيماً عَلَى كُلِّ حَالٍ وَ لَوْ كَانَ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَى عِبَادَةٌ تَعَبَّدَ بِهَا عِبَادُهُ الْمُخْلَصُونَ أَفْضَلَ مِنَ الشُّكْرِ عَلَى كُلٍّ لَأَطْلَقَ لَفْظَةً فِيهِمْ مِنْ جَمِيعِ الْخَلْقِ بِهَا فَلَمَّا لَمْ يَكُنْ أَفْضَلُ مِنْهَا خَصَّهَا مِنْ بَيْنِ الْعِبَادَاتِ وَ خَصَّ أَرْبَابَهَا فَقَالَ‏ وَ قَلِيلٌ مِنْ عِبادِيَ الشَّكُورُ وَ تَمَامُ الشُّكْرِ الِاعْتِرَافُ بِلِسَانِ السِّرِّ خَالِصاً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْعَجْزِ عَنْ بُلُوغِ أَدْنَى شُكْرِهِ لِأَنَّ التَّوْفِيقَ فِي الشُّكْرِ نِعْمَةٌ حَادِثَةٌ يَجِبُ الشُّكْرُ عَلَيْهَا وَ هِيَ أَعْظَمُ قَدْراً وَ أَعَزُّ وُجُوداً مِنَ النِّعْمَةِ الَّتِي مِنْ أَجْلِهَا وُفِّقَ لَهُ فَيَلْزَمُكَ عَلَى كُلِّ شُكْرٍ شُكْرٌ أَعْظَمُ مِنْهُ إِلَى مَا لَا نِهَايَةَ لَهُ مُسْتَغْرِقاً فِي نِعَمِهِ عَاجِزاً قَاصِراً عَنْ دَرْكِ غَايَةِ شُكْرِهِ فَأَنَّى يَلْحَقُ الْعَبْدُ شُكْرَ نِعْمَةِ اللَّهِ وَ مَتَى يَلْحَقُ صَنِيعُهُ بِصَنِيعِهِ وَ الْعَبْدُ ضَعِيفٌ لَا قُوَّةَ لَهُ أَبَداً إِلَّا بِاللَّهِ تَعَالَى عَزَّ وَ جَلَّ وَ اللَّهُ تَعَالَى غَنِيٌّ عَنْ طَاعَةِ الْعَبْدِ فَهُوَ تَعَالَى قَوِيٌّ عَلَى مَزِيدِ النِّعَمِ عَلَى الْأَبَدِ فَكُنْ لِلَّهِ عَبْداً شَاكِراً عَلَى هَذَا الْوَجْهِ تَرَى الْعَجَب‏
مصباح الشريعة، ص: 24
🌷🔅🌱دعای زیبای مناجات الشاکرین
☘️🌸خدایا! بخشش پی در پی تو انجام دادن سپاسگزاریت را از یاد من برد
و ریزش فضل و احسانت مرا از شمردن ثنا و ستایشت عاجز کرد
و پشت سر هم آمدن نیکی‌هایت مرا از ذکر ستودنی‌هایت بازداشت
و پیاپی رسیدن نعمت‌هایت مرا از نشر دادن نیکوئی‌هایت درمانده کرد
و اینجا که من هستم جای کسی است که اعتراف به وفور نعمت‌های تو
و در مقابل آنها به کوتاهی کردن خود دارد
و به اهمالکاری و تلف کردن عمر خویش گواهی دهد
و تو‌ای خدای با عطوفت و مهربان و نیکوکار و بزرگواری
که رو آورندگان بسویت را نومید نسازی
و آرزومندات را از درگاهت نرانی،
امیدواران به آستانه تو بار امید خود را بیندازند
و آرزوهای عطاخواهان به میدان وسیع کرم تو توقف کنند
پس‌ای خدا! تو آرزوهای ما را با نومیدی و یأس روبرو مگردان
و جامه ناامیدی و دل شکستگی بر ما مپوشان خدایا!
در برابر نعمت‌های بزرگت سپاسگزاری من کوچک است
و در جنب اکرام و بزرگواری تو ثنا و ستایش من خُرد و ناقابل است.
نعمت‌های تو زیورهایی از انوار ایمان بر من پوشانده
و ریزهکاری‌های نیکیت خیمههایی از عزت بر سرم زده
و احسان‌هایت گردن بندههایی به گردنم انداخته که باز نشود
و طوق‌هایی بدان آویخته که نگسلد،
نعمت‌های بسیار تو زبان مرا از شمردنش ناتوان کرده
و بخشش‌های فراوانت خِرد و فهم مرا از ادراکش کوتاه کرده، تا چه رسد به پیبردن به پایانش
و با این ترتیب من چگونه میتوانم تو را سپاسگزاری کنم
و همان سپاسگزاری من تازه احتیاج به سپاسگزاری دیگری دارد
و هرگاه بگویم ستایش مخصوص تو است برای همین جمله لازم است دوباره بگویم ستایش مخصوص تو است
خدایا چنانچه به لطف خویش ما را خوراک دادی و به پرورش خود پروریدی
پس نعمت‌های فراوانت را بر ما کامل کن
و ناگواری‌های سخت و بد را از ما دور کن
و عطا کن به ما از بهره‌های دو جهان
برتر و بهترش را، چه اکنون و چه در آینده
و ستایش تو را است برای آزمایش نیکویت و نعمتهای فراوانت
ستایشی که برابر خوشنودیت باشد
و احسان و بخشش بزرگ تو را به سوی ما جلب کند
ای بزرگ و‌ ای بزرگوار
به رحمتت‌ای مهربانترین مهربانان.
🌹🌸🌺☘️ منَاجَاةُ الشَّاكِرِينَ:
☘️🌸بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِلَهِي أَذْهَلَنِي عَنْ إِقَامَةِ شُكْرِكَ تَتَابُعُ طَوْلِكَ، وَ أَعْجَزَنِي عَنْ إِحْصَاءِ ثَنَائِكَ فَيْضُ فَضْلِكَ، وَ شَغَلَنِي عَنْ ذِكْرِ مَحَامِدِكَ تَرَادُفُ عَوَائِدِكَ، وَ أَعْيَانِي عَنْ نَشْرِ عَوَارِفِكَ تَوَالِي أَيَادِيكَ، وَ هَذَا مَقَامُ مَنِ اعْتَرَفَ بِسُبُوغِ النَّعْمَاءِ وَ قَابَلَهَا بِالتَّقْصِيرِ، وَ شَهِدَ عَلَى نَفْسِهِ بِالْإِهْمَالِ وَ التَّضْيِيعِ، وَ أَنْتَ الرَّءُوفُ الرَّحِيمُ الْبَرُّ الْكَرِيمُ الَّذِي لَا يُخَيِّبُ قَاصِدِيهِ، وَ لَا يَطْرُدُ عَنْ فِنَائِهِ آمِلِيهِ، بِسَاحَتِكَ تَحُطُّ رِحَالُ الرَّاجِينَ وَ بِعَرْصَتِكَ تَقِفُ آمَالُ الْمُسْتَرْفِدِينَ، فَلَا تُقَابِلْ آمَالَنَا بِالتَّخْيِيبِ وَ الْإِيَاسِ وَ لَا تُلْبِسْنَا سِرْبَالَ الْقُنُوطِ وَ الْإِبْلَاسِ، إِلَهِي تَصَاغَرَ عِنْدَ تَعَاظُمِ آلَآئِكَ شُكْرِي، وَ تَضَاءَلَ فِي جَنْبِ إِكْرَامِكَ إِيَّايَ ثَنَائِي وَ نَشْرِي، جَلَّلَتْنِي نِعَمُكَ مِنْ أَنْوَارِ الْإِيمَانِ حُلَلًا، وَ ضَرَبَتْ عَلَيَّ لَطَائِفُ بِرِّكَ مِنَ الْعِزِّ كِلَلًا، وَ قَلَّدَتْنِي مِنَنُكَ قَلَائِدَ لَا تُحَلُّ، وَ طَوَّقَتْنِي أَطْوَاقاً لَا تُفَلُّ فَآلَاؤُكَ جَمَّةٌ ضَعُفَ لِسَانِي عَنْ إِحْصَائِهَا، وَ نَعْمَاؤُكَ كَثِيرَةٌ قَصُرَ فَهْمِي عَنْ إِدْرَاكِهَا، فَضْلًا عَنِ اسْتِقْصَائِهَا، فَكَيْفَ لِي بِتَحْصِيلِ الشُّكْرِ وَ شُكْرِي إِيَّاكَ يَفْتَقِرُ إِلَى شُكْرٍ، فَكُلَّمَا قُلْتُ لَكَ الْحَمْدُ وَجَبَ عَلَيَّ لِذَلِكَ أَنْ أَقُولَ لَكَ الْحَمْدُ، إِلَهِي فَكَمَا غَذَّيْتَنَا بِلُطْفِكَ وَ رَبَّيْتَنَا بِصُنْعِكَ فَتَمِّمْ عَلَيْنَا سَوَابِغَ النِّعَمِ وَ ادْفَعْ عَنَّا مَكَارِهَ النِّقَمِ، وَ آتِنَا مِنْ حُظُوظِ الدَّارَيْنِ أَرْفَعَهَا وَ أَجَلَّهَا عَاجِلًا وَ آجِلًا، وَ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى حُسْنِ بَلَائِكَ وَ سُبُوغِ نَعْمَائِكَ، حَمْداً يُوَافِقُ رِضَاكَ وَ يَمْتَرِي الْعَظِيمَ مِنْ بِرِّكَ وَ نَدَاكَ، يَا عَظِيمُ يَا كَرِيمُ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
زاد المعاد – مفتاح الجنان، ص: 410