اخلاق بدون دین، نیکویی بدون روح

Tlost, [12.10.24 16:53]
🔹اخلاق بدون دین، نیکویی بدون روح
📅 تاریخ: ۱۴۰۳/۰۷/۱۹ – ۶ ربیع‌الثانی ۱۴۴۶
✨ جلسه: مشکات نور
📖 جلسه هفتگی شرح و تفسیر صحیفه سجادیه (دعای بیستم)
🎤 سخنران: استاد علی ساعی

📝 برخی موارد مطرح شده در جلسه:

🌸 اگر خداوند ما را به هدایت صالح بهره‌مند کرده باشد، یعنی ما را به اجتماع قلوب رسانده است.

🌿 بهره‌مندی کامل از هدایت صالح، یعنی تعجیل در ظهور و یعنی بهره‌مندی کامل از امام زمان.

🌻 یعنی رؤیت جمال حجت خداوند، بقیه‌الله الاعظم.

🍃 اجابت این فراز، یعنی رسیدن به انتخاب خدا. وقتی این دعا را می‌خوانم، یعنی انتخاب خدا را طلب می‌کنم.

🌼 خداوندا، از تو می‌خواهم دلم را منقلب کنی به پذیرش حق، تا بر انتخاب تو بوسه زنم و تعریف تو را از راه و مقصد بپذیرم. این دعا یعنی همان “اللهم عرفنی نفسک، عرفنی رسولک، عرفنی حجتک”.

🌸 می‌خواهم تمام مرزهای بندگی خدا را طی کنم و به یکباره غرق نور خدا شوم، غرق در خورشید خدا شوم.

🍂 پرتوئی از شمس، حجت و خداوند شوم، غباری شوم بر پیکر همان هدایت صالح، از طریق حق و نیت رشد، تا الی الابد امکان جدایی نباشد. مانند برگی به شجره طیبه وصل شوم و همراه با درخت، رشد و بالندگی داشته باشم و لحظه‌ای نایستم. شور و شیدایی عشق خدا را به نمایش بگذارم.

🌿 هدایت صالح، همان منظرۀ اعلای دین خدا و قانون خداست.

🌾 هر نوع نگاه شخصی به دین خدا، فرقه‌سازی در برابر دین خداست؛ چه در الفاظ باشد چه غیر آن. نگاه فقیه با تکیه بر محکمات است و متشابهات را با محکمات اخذ می‌کند و هرگونه برداشت شخصی را بر خود حرام می‌سازد.

🍁 هرگونه نگاه شخصی، باعث زایش فرقه‌ها می‌شود. فقیه عقلی و فقیه فطری، فقیهی است مجاهد، در تمام عرصه‌های راه خداوند.

🌸 فقیه دینی یعنی کسی که فطرت خود را همواره زنده نگه می‌دارد، چون فطرت فصل الخطاب است. انسان باید خالصانه طلب کند، باید یقه نفس خود را بگیرد و تلقینات نفس را خاموش کند تا بتواند پیام فطرت خود را بشنود.

🍃 کسی که در امور دینی فعال است، پیوسته باید فطرت‌نوردی کند و چنین شخصی، بی‌شک دین حق را شناخت. چنین شخصی، در تشخیص دین و رسول خدا دچار خطا نخواهد شد و پیام خداوند را از نهاد خود دریافت خواهد کرد.

🌸 فطرت ما، صدای رسای کلام خداست.

🍃 هر کس بخواهد دین خود را به ذهن خود تفسیر کند، به تعداد بشر، دین تولید خواهد شد. ولی الله با هدایت صالح و طریق حق و نیت خالصانه، تنها یک راه در مقابل ما قرار داده تا دچار خطا در تعیین راه نشویم.

🌷 آنکه دین خدا، دین اسلام را پذیرفته است، باید این پذیرش، از روی تحقیق باشد و آن تحقیق نیز خالصانه و فطری باشد تا بتواند، ادعا کند که در دین خدا متدین است.

🌼 هر کس به دنبال حقیقت باشد، حضرت حق او را به حقیقت خواهد رساند. زنبور عسل گل را چگونه می‌شناسد؟ آیا در دانشگاه تحصیل کرده که گل سمی را از غیر سمی تشخیص دهد؟ خصوصیات تک‌تک گل‌ها را از کجا آموخته؟ این الهامات و وحی الهی است که خداوند در جان زنبور عسل نهاده است.

🍂 خداوند بنده خود را در عرصه بندگی تنها نمی‌گذارد؛ گل‌ها را به او می‌شناساند. آدرس و شناسنامه حجت خدا در جان ماست. اگر مانند زنبور عسلِ ولایت باشیم، امام زمان خود را خواهیم یافت.

🌿 حجت خداوند از ما پرستاری می‌کند. اگر ما را نبیند، آرام نمی‌گیرد. آیا او می‌تواند دوری شیعه خود را تحمل کند؟

🌻 مانند زنبورِ عسل ولایت باشیم، تا به استبدال دین گرفتار نشویم.

🍁 چرا کسی می‌گوید دین انسانیت کافی است؟ چون از رفتار انسان سر در نمی‌آورد. او یک تعریف درست از انسان ندارد، اما برای انسان قانون می‌نویسد و راه نشان می‌دهد. اگر انسان وارد مسیری که خداوند تعیین کرده، نشود، وارد مسیر حیوانات خواهد شد. انسانِ درگیرِ شهوت، قوانین خود را در همین دایره خواهد نوشت که انسان را به سوی حیوانات خواهد کشید.

🌸 انسان، زمانی انسان است که تابع قوانین انسانیت باشد و این قانون را تنها خالق انسان، توانایی تعیین دارد.

🌾 این بشر چگونه می‌تواند برای خود قانونی وضع کند در حالی که خود را نمی‌شناسد؟ کیست که تعریف جامعی از انسان ارائه کرده باشد؟

🌷 معنای انسان چیست؟ چگونه انسان را بشناسیم؟ تعاریفی که می‌کنند به اندازه ذهن خودشان است. انسانی که تلاش می‌کند خود را بشناسد، چگونه برای خود قانون وضع می‌کند؟

🌿 بالاترین تعریفی که می‌کنند این است که انسان حیوان ناطق است. کدام حیوان را می‌شناسیم که نطق نکند؟ هیچ ذره‌ای نیست که تسبیح خدا نکند. تمام ذرات بنیادین، الکترون‌ها که خود از ذرات بنیادین تشکیل یافته‌اند، نطق می‌کنند و خدا را می‌خوانند. حال اگر تعریفی که من از انسان می‌کنم، انسان را تا حد حیوان پایین بیاورم، نه انسان را شناخته‌ام و نه نطق را. نطق چیست؟

🌸 می‌گویند انسان حیوانی است ابزارساز یا می‌گویند انسان موجودی است در میان موجودات دیگر؛ انسان محلول شیمیایی است، انسان دستگاه فیزیکی یا انسان نوعی ربات است، یا انسان حیوانی راست‌قامت است. انسان را نمی‌شناسند ولی برایش قانون می‌نویسند.

🍃 مگر خداوند نفرمود که انسان را در “احسن تقویم” خلق کرده است؟ آن که مرا در نظام احسن آفریده، تنها او می‌تواند برای من قانون وضع کند. چرا من خود را نمی‌شناسم؟ یک علت دارد؛ چون خدایم را فراموش کرده‌ام. از ناحیه خدایم علم و فهم به من تزریق می‌شد و چون پشت به خدا کرده‌ام و او را فراموش کرده‌ام، خودم نیز خاموش گشته‌ام.

🌷 مانند کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند و خدا نیز آن‌ها را به خودفراموشی مبتلا نمود.

🌿 این فراموشی باعث خاموشی انسان شده است.

🍂 ارزش و قیمت هر شخص به چیزی است که آن را نیکو می‌پندارد. آخرین ارتعاشی که تصور می‌کند، ارتعاش لذت است؛ نمی‌داند که این ارتعاش باید به بی‌ارتعاشی برسد. چنان بالا رود که شهوت زیر پا بماند. لذت شهوانی، پست‌ترین نوع لذت است، نمونه‌ای آزمایشی است تا من خود را به افق والای لذت برسانم. چگونه؟ هرکه ارتعاش خود را بالا برد، لذتش نیز بالا می‌رود. به جایی می‌رسد که دیگر ارتعاشی نیست و به “فرا ارتعاش” می‌رسد. آیا همان فرا لذت است؟

🌾 هر حرکتی مقصدی دارد. حرکت ضعیف باید به فراشتاب برسد و زمان را جلو بزند. آن هنگام به فرا لذت می‌رسد و همه چیز را در اسفل خواهد دید.

🍁 کسی که انسان را حیوان می‌بیند، خود حیوان است. با این اندیشه، تعریف فراتری برای انسان نمی‌تواند بنویسد و تعاریفش در همین دایره خواهد بود.

🌸 درون آیینه فطرت، باید خود را نگاه کنیم. آن هنگام خواهیم دید که جرم صغیر نیستیم، بلکه عالم اکبری درونمان است. از آینه ولایت، که «فطرت‌نمای» حقیقی است، باید به خود نگاه کنم. حضرت می‌فرماید: تو فراتر از عالم اکبر هستی، دردت نیز از خودت است و اما نمی‌نگری. تو آن کتاب مبینی هستی که با حروفش، مَضمرات، نهانیات، و پنهانی‌ها آشکار می‌شود.

🍃 خدای متعال هر حقیقتی را از صفحه نمایش این انسان، به عالم می‌تاباند. حال اگر من هدایت صالح را بگذارم و برای خود دینی بتراشم، به کجا خواهم رسید؟

🌿 هرکس پشت به عقل نمود، رو به جهل کرد. هرکه از جنود عقل گریخت، همدم جنود جهل شد. هرچه دُمش بیشتر شود، سیاه‌تر، جاهل‌تر، و پلیدتر می‌شود. مواظب باشیم که از خود برای خود دینی نسازیم. در واقع، عالم اکبر را درون حیوانیت محبوس خواهیم کرد.

🌻 اگر دینی به نام انسانیت وجود ندارد، آیا کار نیکوی چنین شخصی مردود است؟ مردود نیست اما بی‌روح است. سایه‌ای از نیکویی را به نمایش می‌گذارد ولی روح ندارد و خاموش خواهد شد. اما کسی که با باور دینی کار نیکویی انجام می‌دهد، چون خدایش فرموده و برای جلب عشق محبوب ازلی انجام می‌دهد، هر کار نیکویش عالمی است؛ جان دارد. اما کار نیکوی شخص بی‌دین، با مرگش به پایان خواهد رسید. برای نیکویی خود مرزی تعیین کرده و با پایانش آن نیکویی نیز از بین خواهد رفت. چون عکس گلی، در برابر گل خواهد بود و هرگز به پای گل نخواهد رسید.

🍂 آیا در جهان امروز، وجه مشترک مردم نمی‌تواند انسانیتِ انسان باشد؟ یعنی اگر ما این وجه مشترک را از آنها بگیریم، آیا آنها را به مرز حیوانیت نکشانده‌ایم؟

🌷 فرض می‌گیریم کسی بدون باور دینی، به تمام اخلاقیات عمل کند. سؤال اینجاست که باور به قادر مطلق، حرف آخر انسانیت است یا اولین؟ اولین چیزی که انسان به آن توجه می‌کند، یافتن خالق است. کسی که این اولین را به درستی انجام نمی‌دهد، چگونه مراتب بعدی را می‌خواهد درست انجام دهد؟ بی‌شک اگر این انسان در دین خدا تحقیق کند، دین خدا را به آغوش خواهد کشید.

🌸 چرا این انسان با اخلاق خدا را به خدایی قبول نمی‌کند؟ آیا این بی‌اخلاقی نیست؟

🌻 می‌گویند آیا اخلاق کافی نیست؟ مگر حوزه جغرافیای اخلاق یک یا دو عنصر است که تماشاگر آن باشیم و از جغرافیای اعظم آن بی‌اطلاع باشیم؟

🍁 انسان بی‌دین همین دنیا را می‌پذیرد، در حالی که عمر انسان به وسعت تمام جهان هستی، بلکه فراتر از آن است.

🌿 هر کس برای خود دینی بسازد، با مرگ، دینش به پایان می‌رسد. شبیه کسی است که باغی را پرورش داده ولی به میوه‌اش نمی‌رسد. گلی می‌کارد اما از شهد آن بهره نمی‌برد؛ چون با مرگش، همه چیز به پایان می‌رسد، در حالی که این دنیا راهی است برای رسیدن به مقصد.

🍃 اخلاق مقصد نیست، ابزار است برای رسیدن به مقصد اعلی. اصول و قواعد دین انسانیت را چه کسی تعیین می‌کند؟ این دین چگونه تدوین می‌شود؟ آیا به اجماع تمام انسان‌ها خواهد رسید؟ آنهایی که نمی‌پذیرند، تکلیفشان چه خواهد شد؟ مجبور خواهند شد که تابع رأی اکثریت شوند؟ همین است که حالا شاهد آن هستیم.

🌼 انسانی که با اخلاق غیر دینی زندگی می‌کند، نمی‌تواند هیچ انتظاری از خالق داشته باشد؛ چرا که او را نمی‌پذیرد. این فرد، پاداش خود را از چه کسی می‌خواهد بگیرد؟ کسی که منکر بهشت است، چگونه انتظار دارد در بهشت جای گیرد؟ در حسرت خود خواهد سوخت، چون تمام اعمال را انجام داده، اما پاداش‌دهنده را نپذیرفته است.

🍂 هنرمند را نمی‌پذیرد، اما هنرش را می‌پذیرد. من می‌خواهم به هنرمند برسم. این اخلاق و نیکویی‌ها راه و مسیری هستند برای رساندن من، به آن ناشناخته هستی، به کسی که فرا زیبایی است و زیبایی از اوست. پس رضایت او شرط است؛ من لبخند او را می‌خواهم.

🍃 می‌گویند اخلاق را تنها به خاطر خود اخلاق انجام دهیم. مگر اخلاق صاحب ندارد؟ من محبت را به خاطر محبوبم انجام می‌دهم تا به او نزدیک شوم، تا معشوقم از من خوشش بیاید.

🌿 پس هر کس پشت به دین خدا کند، ظالم است. عدالت، آن است که هر چیز را در موضع خویش قرار دهیم.

🌷 بشر محتاج علم خداست. می‌گویند آیا تمام قواعد و اصول نیکو به‌طور کلی بی‌اعتبار است؟ مگر اولین قاعده، یافتن نور نیست؟ اگر مسیر آشکار نباشد، چگونه طی طریقی خواهد بود؟ آیا کسی می‌تواند بدون دین خدا راه یابد؟

🌻 بشری که با یک سرماخوردگی، تلخ و شیرین را دیگر نمی‌شناسد، اگر ذائقه فهمش تغییر کند، چه خواهد شد؟ با پشت کردن به فطرت، این ذائقه تغییر می‌کند.

🍁 تفکرات فلسفی، اگر از دایره فطرت عبور کند، رنگ الهی خواهد گرفت؛ البته دینی که اصل است و بدون تحریف.

🌿 اول باید «تفکر» را از «تنکّر» باز شناسیم. تفکر منشأ عقل دارد، تنکر، نفسانی و شیطنت آدمی است. تنکر شبیه تفکر است و انسان را به دام می‌اندازد. اگر تفکر صحیح انجام شود، منتهی به دین خدا خواهد شد.

🌼

🎥 تماشای کامل سخنرانی در لینک زیر:

🔗 سایت جام جان
🌍 jamejan.com
🟠 کانال ایتا جام جان
🔗 https://eitaa.com/jamejan