سوال2697 :
اگر برهان علیت را بپذیریم و بخواهیم جایگاه خدا را در آن مشخص کنیم، خدا باید ابتدای آن باشد..علت بدون علت..اما پایان آن کیست؟معلول بدون معلول..یعنی معلولی که خود علت چیز دیگری نیست…چه موجودی است؟
🌸🌷بسم الله الرحمن الرحیم🌷🌸
#پاسخ2697
🌹علیکم السلام
🌼🌿خالق عظیم بر اول و آخر هر علّت و معلولی محیط است قدرت لایزالی حق تعالی تارو پود هر علّت و معلولی را در بر گرفته. حفظ موجودیت هر علّت و معلول در هر لحظه و هر مقطع به اراده و دوام اراده او بر حیات آنها وابسته است.
🌼🌿علّت قرار دادن او بر معلولی به منزله وابستگی مطلق معلول به آن علت نیست، بلکه به اراده او، معلول، محکوم علت است. اگر سلسله علت و معلول را لحاظ کنیم هر علت و هر معلولی در هر جایگاه به او دوام وجود دارند علت بخشی علت به اراده حق بر علت بودن و علت ماندن علت است و در عین حال معلول نیز وابستگی مطلق اش تنها به خداست چرا که رابط معلول با علت تنها اوست.
🌼🌿اگر اراده او در خلقت مخلوقی بر این قرار گرفته باشد که آن مخلوق علّتی داشته باشد در این حالت اگر اراده فرماید میتواند علّت را بردارد و همان مخلوق معلول را نگهدارد! و به بقایش دوام ببخشد.
🌼🌿خالق هستی را در ابتدا بعنوان علت بدون علت خواندن خالی از خطا نیست چرا که توهم قرار گیری خالق در صفوف خلقت مطرح میشود. خالق را باید مُعلّل هر علت و معلولی باید بدانیم . همانطوریکه در پاسخ های قبلی بیان شد او علت بخش علت و منزه از علت بودن و علت واقع شدن است و اگر او را علت بدانیم علت بی شبه و نظیر و غیر قابل توصیف خواهد بود و هر گونه مقایسه این “علت بی همتا” با هر علت و علل خطای محض خواهد بود.
همچنین هر مخلوقی از مخلوقات میتواند در وسط و یا آخر آفرینش معلول معلول واقع شود یعنی معلولی که علت برای معلول دیگر واقع نشود و در سلسله نظام آفرینش هر مخلوقی میتواند چنین جایگاهی داشته باشد. یعنی خالق مخلوقی را با هر نظامی که اراده فرموده خلق نماید.
