باقر، سهم تمام خدا

🔹 ولادت حضرت امام محمد باقر علیه السلام
📖 جلسه هفتگی شرح و تفسیر صحیفه سجادیه (دعای بیستم)
📅 تاریخ: 1403/10/13 – 1 رجب 1446
✨ جلسه: مشکات نور
🎤 سخنران: استاد علی ساعی
برخی موارد مطرح شده در جلسه:

🌸 عرض تبریک و تهنیت به ملکوتیان عالم

خداوندا، باقرت را به ما بشناسان؛ باقر علم نبی‌ات را، این آقای آقایان را، این نور ابلج، المسرج، النسیم ارج، الحق المرح را به ما بشناسان، کما هو حق آقا باقر العلم و النبی. خداوندا، به خداوندیت حضرتش را به ما بشناسان تا روحمان جلا گیرد. به قامت و حجیتش، امام باقر، نور زیبا و گشاده‌ترین نور جهان است. شکافته‌شده‌ترین و شکفته‌ترین نور، اگر به کمالش بشکافد، جمال امام باقر آل محمد ظاهر می‌شود.

🌿 چراغ همیشه‌فروزنده

چراغ همیشه به فروزندگی این نسیم معطر جهان هستی، این عطر فرح‌بخش ایزدی باقر است. این حق و حقیقت است که همیشه به اهتزاز است. باقر همان حق و حقیقت به اهتزاز است. امام باقر، پرچم علم است و ناطق از فهم است. چگونه؟ خداوندا، سِر این فراز را بگشایم. باقر، سخن‌گوی فهم است. عجب توصیفی است از مقام باقریت. یعنی اگر باقر نبود، فهم به نطق درنمی‌آمد. فهم گنگ بود، فهم لال بود.

🍂 سری در باطن

خبری از فهم و فهمیدن نبود. من که می‌فهمم، هرکسی که می‌فهمد، سری در باطن خود دارد؛ سری باقری در جان خود دارد. به خدا اگر این سر نبود، باقر در بطن و فطرتش نبود، اصلاً فهمی از جهان به هیچ وجه نداشت. اگر فهمی هم داشت، فهمش نه ظهوری داشت، نه بروزی؛ گنگ و ناپیدا بود، لال بود. پس باقر با هر فهم ما به سخن است. وقتی می‌فهمیم یعنی باقر جانمان به نطق درمی‌آید. بدون باقر، فهم از این جهان هستی رحلت می‌کند. باقر است؛ پرچم علم است. علم بدون باقر هیچ تابشی ندارد، ظهوری ندارد. باقر است که نشان اعلای علم است.

🌳 باقر و فهم

باقر، صدای رسای اندیشه، تراننده‌ی فرزانگی است. بدون باقر، ما خبری از عقل نداریم. فهم چیست؟ آیا فهم قوه‌ی تجزیه و تحلیل، ارزیابی و نتیجه‌گیری است؟ فهم همان قوه‌ای است که باعث می‌شود ما از علم بهره‌برداری کنیم. اگر فهم نباشد، علم در جانمان مهندسی نخواهد شد و به حکمت ختم نخواهد شد. فهم، همان مدیریت اعلای علم در جان ماست. علم وقتی به نحو احسن مدیریت می‌شود، یعنی انسان می‌فهمد. بدون فهم، علم سرگردان است و هیچ مفهومی نخواهد داشت. تنها فهم است که علم را برای ما خوش‌طعم می‌سازد و مفهوم می‌بخشد.

🌾 جان فهم و باقر آل محمد

جان ما سِر این فهمیدن به باقر آل محمد است.

🌺 باقر کیست؟

پسر علی بن الحسین، پسر سجاد است. سجادی که پسر حسین و حسینی که پسر علی است.

🌷 علم الرسل

چگونه از سر باقر بگویم؟ باقر کیست؟ باقر همان علم‌الرسل است.

🌼 باقر، دانش انبیا

باقر دانش انبیاست. شکافنده‌ی علم رسولان خداست. می‌شکافد، شخم می‌زند، علم رسولان را، میوه‌هایش را، زیبایی‌هایش را می‌رویاند و به ظهور می‌رساند. باقر در بطن این جهان چه می‌کند؟ نمی‌دانم! در جان و بطن من چه خبرهاست؟ به خدا که من نمی‌دانم و نمی‌فهمم. حوادث، ظهورها، بروزها و اسراری است در وجودم، در جانم سر باقری دارم. باقر در جانِ جهان من به مأموریت است. می‌شکافد آنچه را که باید بشکافد. قلوب مستعد را می‌یابد. هم قلوب عام را می‌شکافد و زیر و رو می‌کند و هم قلوب خاص را می‌گرداند. باقر زنده و جاوید است و همیشه به امر خداست.

🌿 سر الله اعظم

به انجام مأموریت خداست. به خدا این باقر سر الله اعظم است. هنوز هم حجت خداست و خواهد بود. تا الی‌ابد خواهد بود. شکافنده‌ی علم و هم دانشگاه انبیاست.

🌸 مبین راه‌ها

این آقا، این باقر، مبین راه‌هاست. راه‌ها را به روشنایی می‌رساند و نورانی می‌سازد. یعنی بدون باقر، راه‌ها کور و تاریک هستند، ناپیدا هستند. باقر است که راه را برای ما نشان می‌دهد. یعنی اگر باقر نبود، خورشید راهش را در آسمان گم می‌کرد. از روی تعارف نیست، “مبین السبل” همین است.

🍂 بنیان عظیم خلقت

اگر باقر نبود، الکترون در گردش خود دور هسته راهش را گم می‌کرد. هیچ عنصری در این عالم نبود، هیچ بنیانی نبود. خدا، بنیان عظیم خلقتش را به اسرارهایش که یک سرش باقر است، وصل کرده است. این حکمت و خواست خداست که چنین اراده کرده است. اگر نبود چه می‌شد؟ باقر علم رسولان، روشنی‌بخش راه‌ها، باقر است. خدا جهان را پاک می‌کند تا اصحاب پاکی بمانند. اصلاب پاکی تا استعداد آن را بیابد که نور باقری در آن اصلاب طلوع کند. اگر عالم پاک نبود، خبری از باقر در این کره‌ی خاکی نبود.

🌾 نور زیبای باقر

خالق این جهان را تطهیر نمود تا نور زیبای باقرش بدرخشد و این جهان را در خود بگیرد. بهترین است؛ رسوخ‌کننده در اصلاب و سفینه‌ی روح است.

🌷 فرزند فاطمه

این باقر است؛ فرزند فاطمه‌ی غرّا. آن فاطمه، آن نور خالص، آن نور سفید همیشه‌درخشان خدا. باقر است؛ فرزند فاطمه‌ای که همیشه زنده، جوان، پاک و زیبای تمام است.

🌳 بقیه‌الله

چگونه توصیف کنیم باقر را؟ باقر کیست؟ باقر، بقیه‌الله است. کیست که باقر را می‌ستاید؟ این آقا، این مظلوم‌ترین مظلوم‌ها در دوران خود، در این عرض، بقیه‌ی خداست. در عرض خدا، بقیه‌الله زمان خویش بود و هست. ما بقیه‌الله داریم. تک‌تک حجج خدا بقیه‌الله هستند. امام محمد باقر، بقیه‌الله باقری است در عرض خدا.

🌸 معنای بقیه‌الله

معنای بقیه‌الله چیست؟ بازمانده‌ی خدا در روی زمین. معنایش چیست؟ یادگار خداست. یعنی آن کسی که تنها خودش را برای خدایش نگه داشته است. آنکه تنها خود را برای خدایش نگه می‌دارد، می‌شود بقیه‌الله. تنها مانده‌ی خدا در روی زمین، می‌شود بقیه‌الله؛ آن وجودی که تمام وجودش سهم خداست. برای غیر خدا از خود سهمی نگذاشته. سهم کامل خداست. این باقر.

🌿 استواری دین خدا

ناموس و دهر است، شرف روزگاران است، بزرگی و عظمت دهر است. بزرگی و عظمت دهر اگر باقر نبود، برای روزگاران شرفی نبود. باقر کیست؟ فرزند محمد است، فرزند خدیجه است، فرزند علی و فاطمه است. این باقر، منار دین قائمه‌ی خداست. همان استواری دین خدا همین باقر است. یعنی دین خدا همیشه به بنیان است، به استواری کامل است. چرا؟ چون باقر در این جهان است. پرچم و چراغ دین همیشه به استواری است. بلندای درخشش دین خدا، قله و برج فروزان و گنبد اعلای دین خداست.

🌾 باقر و ظهور حق

امام زمان ما بقیه‌الله عرض حاضر ماست. فردای ظهور، به حق دوازده تاج دارد. دوازده برق درخشان دارد، دوازده برج اعلی دارد. مبادا تمام ابراجش را زیارت نکنیم.

🌸 حجت و علم

مبادا دیده‌ی ما به تاج‌های حجت روشن نشود. تک‌تک حضرات حجج، تاج‌های حجت آخر خدا هستند. چقدر امام زمانمان را زیارت خواهیم نمود؟ اگر خواستار دیدار کامل امام زمانمان هستیم، باید تک‌تک امامانمان را بشناسیم و به حجج متصل شویم تا آخرین فیض را از حجت خدا به تمام ببریم. بدون شناخت حجت، هر چیزی در این عالم کور است. علم نیز بدون حجت کور است. علم و دانش بدون حجت جز زیان چیزی ندارد.

🌿 بارش علم رحمانی و رحیمی

علم در این جهان هم رحمانی است و هم رحیمی. یعنی هم بارش عامی و هم خاصی دارد. مانند بارانی که علم رحمانی آن بر روی همه می‌بارد، اما علم رحیمی او بر اشخاص خاص نازل می‌شود. اسرار خاص بر جان چه کسانی می‌بارد؟ نرم‌افزار خاص خدا در روی زمین در حال گردش است.

🍂 علوم علوی و فاطمی

علوم علوی و فاطمی داریم. هر که آن‌ها را شناخت، به علم خاصه‌ی او دست خواهد یافت. علم خاص به مفت داده نمی‌شود. آن بهره‌ی عام اگر با ناسپاسی باشد، گرفته می‌شود.

🌺 صحیفه‌ی علم

کسی که پای صحیفه‌ی سجادیه می‌نشیند، تغذیه‌ی علم می‌کند. به خدا روزی نورش را دیده، جهانیان را خیره خواهد کرد. علوم باقری، جعفری، کاظمی، رضوی، هادوی، عسکری و بقیه‌اللهی داریم.

🌾 معادن و خزائن علم

اگر می‌خواهیم به علم برسیم، معادن و خزائن علم حضرات حجج خدا هستند. باید آن‌ها را بشناسیم. انسان‌های خاص روی کره‌ی زمین در حال تغذیه هستند، در رهم این جهان هستند و روزی از آن خارج خواهند شد. قابلیت‌ها و عجایبشان آشکار خواهد شد.

🌳 ارتباط با حجت خدا

این حجت را نگه داریم تا جانمان آرایش خاص خود را بگیرد. به خدا، ارتباط با حجت خدا سهل است، آسان‌تر از ارتباط ما با خودمان. چرا که خدا به واسطه‌ی همان حجت، به خودمان می‌رساند. اگر حجت او نبود، ما خود را نمی‌شناختیم.

🌼 باران رحمت امام

امام، ابر پرباران است. بارانش تمامی نمی‌پذیرد. امام روزی است. هر چه را که آرزو کنیم، در جان امام جمع است. امام باقر، منظره‌ی پنجم خداست؛ منظره‌ی اعلی و اعظم خداست. امام باقرمان نیز مجموعه‌ی جهان هستی را در جان خود دارد.

🌸 باقر و جان جهان

امام باقر، آب است و نان است. آب است و حیات. قوه‌ای خاص به واسطه‌ی او به جان ما می‌رسد. اگر حیات باقری شکوفا شود، وجودمان منظره‌ی اعلای باقری به خود می‌گیرد.

🌿 شکوفایی فطرت

چه کنیم که شکافنده‌ی علم، صدر ما را نیز بشکافد؟ وجود فطرتمان را بگشاید، شکوفا کند و بپروراند؟ چه کنیم که به حوزه‌ی ولایتش وصل شویم؟ این دستگاه عظیم فطرت‌گشا، این کلید اعظم فطرت، باقر را در دلمان به ما معرفی می‌کند.

🍂 توحید و فطرت

از خدایمان بخواهیم که معرفتش را عجین جانمان بسازد. فطرتمان را تیز کنیم. توحید فطری را به توحید استدلالی و تفسیری تبدیل کنیم. فطرتمان را بپرورانیم و عجایب را آشکار کنیم. نورش را بروز دهیم. باید تمام افکار و نیتمان رنگ توحیدی بگیرد.

🌺 گلزار باقری

سری به گلزار باقری بزنیم و جام طهور او را سر بکشیم تا مست کلام بی‌بدیل او شویم.

🌸 فرمایش امام باقر

اگر کلام امام را نمی‌فهمم، باید هزاران بار بخوانم. امام لال را به گویایی می‌رساند. در محضر امام ناطق ان الفهم نطقش را بخوانیم، به فهمش خواهیم رسید و با تمام وجود درکش خواهیم کرد.»

🌿 لذت کلام باقری

عجب لذتی دارد کلام باقری؛ هرچند نمی‌فهمم، اما لذتش را درک می‌کنم.

🍂 توحید جاری در جان

توحیدش را بر خلقش جاری کرد. من نیازی به رسیدن به توحید ندارم؛ باید توحید را حس کنم، همچون آبی در جانم جاری است. عطشان چگونه مزه‌ی آب را می‌فهمد؟ عطش وقتی آب زلال را سر می‌کشد، با تمام وجودش آن را درمی‌یابد، سخن آب را درمی‌یابد، چون در تمام ذرات وجودش جاری است. توحید نیز همین‌گونه است. خدا در وجودمان جاری اش ساخته.

🌺 عبادت تکوینی و تشریعی

تمام اشیا او را عبادت می‌کنند. همان کافر هم او را عبادت می‌کند، هرچند نفهمد. به تکوین اگر باز کنیم، به تشریع نیز عبادت می‌کند، اما نمی‌داند. نمی‌تواند از عبادت او بگریزد؛ ناممکن است. همه به سوی خدا روانه‌اند. نمی‌شود به سوی او روانه نشد یا او را انتخاب نکرد؛ محال است. صمد است؛ یعنی همه به سوی او هستند و تنها او را قصد می‌کنند.

🌾 تعالی پروردگار

پروردگارمان فراتر از آن چیزی است که ما تمنای رسیدن به آن داریم.

🌳 احاطه‌ی علم الهی

دانش پروردگارمان، هر چیزی را در خود گرفته است. در آغوش خویش نگه داشته، احاطه کرده است. خدا متعالی است. در توحید، هرکس عشق و حس خود را از جام شراب باقری بیان می‌کند، اما هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که تفسیر کلام او را می‌گوید.

🌼 سرود توحید

خدا در توحیدش متعالی است؛ در یگانگی‌اش تنهاست. توحیدش را به آفریده‌هایش جاری کرده است. واحد و صمد و قدوس و یگانه است. هر چیزی او را عبادت می‌کند، هر چیزی در احاطه‌ی علم اوست. در توحیدش تک و یگانه است. زیبایی‌اش به خدا گواه زیبایی است، عظمتش گواه عظمت است. چگونه توصیف کنیم پروردگارمان؟ تنها سرودش را بخوانیم و حض آن را ببریم.

🍂 بیان صفات الهی

پروردگار حدی ندارد که بتوان او را با مثال توصیف کرد. توصیف‌کنندگان از کنه صفات او درمانده‌اند. نچه برسد به ذات والای او. برای صفات و الوهیت او نمی‌توان حدی قائل شد؛ چرا که با چگونگی به منتهایش نمی‌رسند.

🌸 توحید و یگانگی

توحیدش تفرد دارد، تفردش به توحید است. او در یگانگی، بی‌همتاست. هیچ‌کس نمی‌تواند او را به شایستگی تعریف و تمجید کند. تنها اوست که می‌تواند خود را تحمید و تمجید کند.

🌿 ایمان و طعم توحید

ما به یگانگی او چنان ایمان داریم که از ما انسانی ساخته و ما را به ایستگاه رسانده است. کافی است بیدار شویم. اوست که توحید را به جانمان استوار کرده است. کافی است که طعمش را بچشیم و درکش کنیم.