نقد یک متن

سوال260:
استادگرامی لطفاجواب منطقی به متن زیرعنایت فرمائید،ممنون
اين ايميل امروز به دستم رسيد
شايد فقط پنج دقيقه وقتتون رو بگيره ولى اندازه يك دنيا حرف توش است :
فرهنگ سنگ و سگ از محمدرضا شعبانعلی
مقطع کوتاهی سیگار میکشیده ام و خوشبختانه مدتهاست کشیدن سیگار را ترک کرده ام.
در میان نامه ها و کامنتها در سایت و صفحه ی فیس بوکم، تعدادی پیام دریافت کردم با این مضامین که: ما تا به حال فکر میکردیم تو فهمیده و باسوادی! خجالت نمیکشی از اینکه سیگار میکشی؟ اصلاً به چه حقی کسی که ماهیانه صدها هزار نفر نوشته هایش را میخوانند و الگوی جوانان است باید عکس سیگار کشیدن روی سایت بگذارد؟ و …
آن نوشته و این کامنت ها، برخی از دردهای جامعه را که سالهاست به آن عادت کرده ایم پیش چشمم آورد.

نخستین درد را «اعتقاد» به «الگوی کامل» می دانم. تفکری که میگوید یک فرد یا باید از همه لحاظ الگو باشد یا اساساً الگو نیست. تفکری که انسانها را «همه» یا «هیچ» میکند. تفکری که هرگز نمی پذیرد انسانها، «مجموعه ای از خوبی ها و بدی ها» هستند و اساساً «انسان بودن» یعنی ترکیب این دو که اگر چنین نبود،‌ یا شیطان بودیم و یا فرشته.
این تفکر هزینه های زیادی را به جامعه ما تحمیل کرده است. برای جستجوی الگو نیازمند باستان شناسی تاریخی هستیم. جستجوی کسانی چنان دوردست، که بدیهایشان محو شده و تنها فسیلی از خوبیهایشان بر جای مانده باشد. در اثر همین تفکرست که از انسانهای زنده تقدیر و تجلیل نمیکنیم. چه آنکه میترسیم امروز تحسینش کنیم و فردا حرفی بزند یا کاری بکند که به مذاق ما خوش نیاید. فقط وقتی مرد و مطمئن شدیم دیگر کاری نمیکند و حرفی نمیزند، او را – با یک زندگی سانسور شده – به الگوی جامعه بدل میکنیم.
نیاموخته ایم که یک نفر میتواند معتاد باشد، اما فلسفه را خوب بفهمد. یک نفر میتواند الکلی باشد،‌ اما خوب شعر بگوید. یک نفر میتواند خیانتکار باشد اما ریاضی را خوب بیاموزد. یک نفر میتواند نماز نخواند، اما اقتصاد را خوب بفهمد. دلیل نمیشود «آنچه خوبان همه دارند» را «من و تو» یک جا داشته باشیم. با تمام وجود بر این باورم که جستجوی کسی که – به سلیقه ی ما – هیچ ایرادی ندارد و سراپا حسن است، ریشه ی «بت سازی» و «بت پرستی» است.
دومین درد را «ظاهر بینی و کوته نظری» می نامم. ایرادهای جزئی کوچک را «بزرگ» میبینیم و ایرادهای بزرگ پنهان را «کوچک» می پنداریم.
فرهنگی که در آن «دود سیگار را به حلق خود دادن» عیب است. اما «دود خودرو را به حلق خلق دادن» عادی تلقی میشود.
فرهنگی که در آن «مستی از شراب» جرم است و «سرمستی از قدرت»، طبیعی است.

فرهنگی که در آن، «حفظ حجاب» اولویت است اما «پاکدامنی» به فراموشی سپرده میشود.
فرهنگی که در آن، «کثیفی خانه» زشت است اما بیرون ریختن زباله از خودرو، زشت تلقی نمیشود.
فرهنگی که در آن، برداشتن یک قطعه از یک کارخانه، «دزدی» است اما خریدن غیر قانونی مجوز یک کارخانه،‌ زیرکی است.
فرهنگی که در آن، اگر «نماز» نخوانی، از حوزه ی دین خارج هستی، اما اگر «غیبت» کردی و «تهمت» زدی، همچنان مومنی.
فرهنگی که در آن، به روز «قضاوت» ایمان داریم،‌ اما صبر نداریم تا «قضاوت در مورد دیگران» را به «روز قضاوت» موکول کنیم.
و بدتر از آن اینکه،‌ جامعه،‌«ایرادهای کوچک آشکار» را تنبیه میکند و «سرطان های بزرگ پنهان» را تجلیل! چنین میشود که «دختران با تار موی آشکار» دستگیر میشوند و دزدان، با «دم خروس پنهان» در میانه ی شهر آزادانه میگردند.
چنین میشود که آنکس که یک نفر را کشته است،‌ اعدام میشود و آنکه هر روز صدها سال عمر مردم را در پای اینترنت، به دلیل کندی و کنترل محتوا، تلف میکند، آزادانه به زندگیش ادامه میدهد.
به نظر می رسد این نگرش فرهنگی، ریشه ی تاریخی نیز دارد. چنانکه ظاهراً از زمان سعدی، عادت ما بر آن بوده که «سنگ ها» را می بسته ایم و «سگ ها» را رها میکرده ایم…
و در فرهنگی که مردم «به ظاهر» نگاه میکنند، «اشتباهات کوچک» را بزرگ میشمارند و «گناهان بزرگ» را نادیده میگیرند، فرهنگی که تو را معصوم میخواهد و به تو «حق خطا کردن» نمیدهدد، باید هر روز یک «ماسک» بر چهره بزنی. هیچ کس واقعیت تو را نمیداند. در خانه به شکلی زندگی میکنی و در بیرون شکل دیگر. با هر گروه از دوستانت به شکلی حرف میزنی. در رسانه ها یک حرف میزنی و در زندگی شخصی به شکل دیگری زندگی میکنی. در ورود به سازمان خود، چادر بر سر میکنی و شب هنگام، در مهمانی ها پرسه میزنی…

گویی که بالماسکه ی بزرگی در کار است. بالماسکه ای که میلیون ها نفر در آن نقش ایفا میکند. هر یک نقابی بر چهره: نه برای یک شب. که تا لحظه ی مرگ
پاسخ استاد علی ساعی به سوال شماره 260:
🌱شایسته است تا عاقل خود را حفظ کند از : مستی ثروت و مستی قدرت و مستی دانش و مستی ستوده شدن و مستی جوانی؛ چرا که برای هر کدام بادی پلید است که عقل را از بین میبرد و وقار را سبک میکند.
🌟🌱دین مان یادمان داده تا هم عفیف باشیم و هم با حجاب؛ دین مان یادمان داده تا باطن مان گواه ظاهر و برتر از آن باشد.
🌸🌱 حمْداً ظَاهِرُهُ وَفْقٌ لِبَاطِنِهِ، وَ بَاطِنُهُ وَفْقٌ لِصِدْقِ النِّيَّة
🌸🌱شيعَتُنَا كَالْأُتْرُجَّةِ طَيِّبٌ رِيحُهَا حَسَنٌ ظَاهِرُهَا وَ بَاطِنُهَا(غرر)
🌱شیعیان ما مانند نارنج هستند بویش خوش است و ظاهر و باطن اش زیباست.
🌸🌱 الْجَمَالُ الظَّاهِرُ حُسْنُ الصُّورَةِ الْجَمَالُ الْبَاطِنُ حُسْنُ السَّرِيرَة(غرر)
🌟🌱زیبایی ظاهری زیبایی صورت و زیبایی باطنی زیبایی سیرت است.
🌸🌱 عنْ رَسُولِ اللَّهِ ص عَنِ اللَّهِ تَعَالَى أَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَى مُوسَى يَا مُوسَى مَنْ كَانَ ظَاهِرُهُ أَزْيَنَ مِنْ بَاطِنِهِ فَهُوَ عَدُوِّي حَقّاً وَ مَنْ كَانَ ظَاهِرُهُ وَ بَاطِنُهُ سَوَاءً فَهُوَ مُؤْمِنٌ حَقّاً وَ مَنْ كَانَ بَاطِنُهُ أَزْيَنَ مِنْ ظَاهِرِهِ فَهُوَ وَلِيِّي حَقّا
جامع الأخبار(للشعيري)، ص: 185
🌱 از رسول خدا (ص) فرمود بدرستى كه خداى تعالى وحى كرد بر موسى (ع) كه اى موسى هر كه ظاهر او نيكوتر از باطنش باشد پس او به حقیقت دشمن من است و هر كه ظاهر او و باطن او برابر باشد پس او به حقیقت مؤمن‏ است و هر كه ب باطن او نيكوتر از ظاهر او باشد پس او به حقیت دوست من است.
🌟🌱دین ما یادمان داده که هر گونه غیبت قبول دیگر اعمالمان را به خطر می اندازد، خدای مهربان در مورد غیبت فرموده:
🌸🌱الحجرات : 12 يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَ يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحيمٌ
🌱اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! از بسيارى از گمانها بپرهيزيد، چرا كه بعضى از گمانها گناه است و هرگز (در كار ديگران) تجسّس نكنيد و هيچ يك از شما ديگرى را غيبت نكند، آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به يقين) همه شما از اين امر كراهت داريد تقواى الهى پيشه كنيد كه خداوند توبه‏پذير و مهربان است!
🌸🌱النور : 12 لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَيْراً وَ قالُوا هذا إِفْكٌ مُبينٌ
🌱چرا هنگامى كه اين (تهمت) را شنيديد، مردان و زنان با ايمان نسبت به خود (و كسى كه همچون خود آنها بود) گمان خير نبردند و نگفتند اين دروغى بزرگ و آشكار است؟!
🌟🌱دین ما تاکید دارد تا ریشه هر گونه سرقت و اختلاس بایستس قطع شود.
🌸🌱المائدة : 38 وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُما جَزاءً بِما كَسَبا نَكالاً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ
🌱دست مرد دزد و زن دزد را، به كيفر عملى كه انجام داده‏اند، بعنوان يك مجازات الهى، قطع كنيد! و خداوند توانا و حكيم است.
🌟🌱دین ما به قاتلان ایمان و عقیده و فرصت ها و ارزش ها بیشتر تاکید دارد! دین ما ارزش روح آدمی را برتر از جسمش معرفی میکند و تاکید دارد تا جسم فدای جان شود(َ خُذُوا مِنْ أَجْسَادِكُمْ فَجُودُوا بِهَا عَلَى أَنْفُسِكُمْ وَ لَا تَبْخَلُوا بِهَا عَنْهَا)
🌸🌱المائدة : 32 مِنْ أَجْلِ ذلِكَ كَتَبْنا عَلى‏ بَني‏ إِسْرائيلَ أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَميعاً وَ مَنْ أَحْياها فَكَأَنَّما أَحْيَا النَّاسَ جَميعاً وَ لَقَدْ جاءَتْهُمْ رُسُلُنا بِالْبَيِّناتِ ثُمَّ إِنَّ كَثيراً مِنْهُمْ بَعْدَ ذلِكَ فِي الْأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ
❄️🌱به همين جهت، بر بنى اسرائيل مقرّر داشتيم كه هر كس، انسانى را بدون ارتكاب قتل يا فساد در روى زمين بكشد، چنان است كه گويى همه انسانها را كشته و هر كس، انسانى را از مرگ رهايى بخشد، چنان است كه گويى همه مردم را زنده كرده است. و رسولان ما، دلايل روشن براى بنى اسرائيل آوردند، اما بسيارى از آنها، پس از آن در روى زمين، تعدّى و اسراف كردند.
🌟🌱دین ما بر سگ باطنی که نفس اماره خود و دیگران است بیشتر تاکید دارد، بهای سنگ از بهای بسیاری از انسان نما ها بالاتر است!
🌸🌱البقرة : 74 ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ فَهِيَ كَالْحِجارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَ إِنَّ مِنَ الْحِجارَةِ لَما يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهارُ وَ إِنَّ مِنْها لَما يَشَّقَّقُ فَيَخْرُجُ مِنْهُ الْماءُ وَ إِنَّ مِنْها لَما يَهْبِطُ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ
🌟🌱دین ما به ما یاد داده ما بایستی از تمام زشتی ها با تمام ابعادش بگریزیم، از دود سیگار تا دود ماشین، دین ما تاکید داشته که خدا از حق الناس مردم نخواهد گذشت، دین ما یادمان داده:
🌸🌱الزلزلة : 7 فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ
🌱پس هر كس هموزن ذرّه‏اى كار خير انجام دهد آن را مى‏بيند!
🌸🌱الزلزلة : 8 وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ
🌱و هر كس هموزن ذرّه‏اى كار بد كرده آن را مى‏بيند!
🌟🌱دین ما یادمان داده که پیامبر اعظم ما دارای اخلاق عظیم بوده از همه لحاظ نیک و والا و برتر بوده و بایستی تابلوی الگوی همه انسان ها باشد!
🌸🌱الأحزاب : 21 لَقَدْ كانَ لَكُمْ في‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثيراً
🌱مسلّماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نيكويى بود، براى آنها كه اميد به رحمت خدا و روز رستاخيز دارند و خدا را بسيار ياد مى‏كنند
🌟🌱دین مان یادمان داده که بعد از پذیرش دین بایستی رئیس دین الگوی ما در تمام ابعاد زندگی مان باشد!
🌸 إنَّ شِيعَتَنَا مَنْ شَيَّعَنَا، وَ اتَّبَعَ آثَارَنَا، وَ اقْتَدَى بِأَعْمَالِنَا
التفسير المنسوب إلى الإمام الحسن العسكري عليه السلام، ص: 307
🌱همانا شیعیان ما کسانی هستند که ما را مشایعت کنند و از از ما تبعیت و به اعمال ما اقتدا کنند!
🌟🌱دین ما یادمان داده که ما برای بهشت آفریده شده ایم یعنی برای خوب بودن زیبا بودن و به سعادت رسیدن!
🌸🌱عنْ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ أَنْتُمْ لِلْجَنَّةِ وَ الْجَنَّةُ لَكُمْ أَسْمَاؤُكُمُ الصَّالِحُونَ وَ الْمُصْلِحُونَ وَ أَنْتُمْ أَهْلُ الرِّضَا عَنِ اللَّهِ بِرِضَاهُ عَنْكُمْ وَ الْمَلَائِكَةُ إِخْوَانُكُمْ فِي الْخَيْرِ إِذَا اجْتَهَدُوا.
🌸🌱قالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع دِيَارُكُمْ لَكُمْ جَنَّةٌ وَ قُبُورُكُمْ لَكُمْ جَنَّةٌ لِلْجَنَّةِ خُلِقْتُمْ وَ إِلَى الْجَنَّةِ تَصِيرُونَ.
فضائل الشيعة، ص: 36
❄️🌱ابو حمزه گفت: از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه فرمود: شما (شيعيان) براى بهشت آفريده شده‏ايد و بهشت نيز براى شما آفريده شده است. نامتان، نيكوكاران و اصلاح‏گران است و از خدا راضى و خشنوديد، چون او از شما خشنود است. و فرشتگان برادران شما در كارهاى نيكند، پس در كار خير بكوشيد.
❄️🌱ابو حمزه گفت: امام صادق عليه السّلام فرمود: سرزمينها و قبرهايتان براى شما [همچون‏] بهشت است. براى بهشت آفريده شده‏ايد و به سوى آن مى‏رويد.
🌟🌱دین مان یادمان داده که انسان مجموعه ای از خوبیها و بدیها نیست بلکه بایستی میان مجموعه خوبیها و بدی ها بایستی با حُسن انتخان به حُسن سرانجام دست یابد!
🌟🌱دین مان یاد داده که انسان عظمت اش خیلی بالاست و بایستی این برتری حفظ و ارتقاء یابد!
🌸🌱دوَاؤُكَ فِيكَ وَ مَا تَشْعُرُ – وَ دَاؤُكَ مِنْكَ وَ مَا تَنْظُرُ – وَ تَحْسَبُ [تزعم] أَنَّكَ‏ جِرْمٌ‏ صَغِيرٌ- وَ فِيكَ انْطَوَى الْعَالَمُ الْأَكْبَرُ- وَ أَنْتَ الْكِتَابُ الْمُبِينُ الَّذِي
بِأَحْرُفِهِ يَظْهَرُ الْمُضْمَر
❄️🌱اى انسان، داروى تو در درونت وجود دارد در حالی‌که تو نمی‌دانى و دردت هم از خودت می‌باشد اما نمی‌بينى. آيا گمان می‏كنى كه تو موجود كوچكى هستى در حالى‌كه دنیای بزرگی در تو نهفته است؟! اى انسان، تو كتاب روشنى هستى كه با حروفش هر پنهانى آشکار می‌شود.
🌟🌱دین مان یادمان داده تا جز به خدا چیزی ما را مشغول خود نسازد و هر آنچیزی که دل و جان مان را تسخیر کند بت ما میشود و بایستی از آن حذر شود، حال این بت سیگار باشد یا فلسفه و یا اینترنت و یا هر مشتهیات و یا مشغولیت دیگر!
🌟🌱دین مان یادمان داده که انسان میتواند معدن زیبایی و مکارم و علم و حکمت باشد، کافی است با خدا باشد و نیروی الهی جانش تجلّی یابد، چرا یک ذره اتم حامل انرژی عظیم باشد اما انسان حامل فضایل عظیم نباشد، انسان همه چیز را بالقوه داراست فقط بایستی ظهور یابد!
🌟🌱دین مان از تمام شقوق مستی ما را حذر داده! چه مستی شراب، چه مستی مقام و مال و جاه و …
🌸🌱 السُّكْرِ أَرْبَعَةُ سُكْرُ الشَّبَابِ وَ سُكْرُ الْمَالِ وَ سُكْرُ النَّوْمِ وَ سُكْرُ الْمُلْك‏
تحف العقول، النص، ص: 124
مستی چهار قسم است: مستی جوانی، مستی ثروت، مستی خواب، مستی ریاست
🌸🌱 ينْبَغِي لِلْعَاقِلِ أَنْ يَحْتَرِسَ مِنْ سُكْرِ الْمَالِ وَ سُكْرِ الْقُدْرَةِ وَ سُكْرِ الْعِلْمِ وَ سُكْرِ الْمَدْحِ وَ سُكْرِ الشَّبَابِ فَإِنَّ لِكُلِّ ذَلِكَ رِيحاً خَبِيثَةً تَسْلُبُ الْعَقْلَ وَ تَسْتَخِفُّ الْوَقَارَ.
عيون الحكم و المواعظ (لليثي)، ص: 552
❄️🌱سپس دلهاى شما بعد از اين واقعه سخت شد همچون سنگ، يا سخت‏تر! چرا كه پاره‏اى از سنگها مى‏شكافد، و از آن نهرها جارى مى‏شود و پاره‏اى از آنها شكاف برمى‏دارد، و آب از آن تراوش مى‏كند و پاره‏اى از خوف خدا (از فراز كوه) به زير مى‏افتد (اما دلهاى شما، نه از خوف خدا مى‏تپد، و نه سرچشمه علم و دانش و عواطف انسانى است!) و خداوند از اعمال شما غافل نيست.
🌟🌱دین ما دین حقیقت و کمال راه و طریق و سیرت است! ظواهر امور ما را نبایستی از بواطن امور باز دارد بلکه ظاهر راهنمای باطن است!
🌸🌱الروم : 7 يَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ
❄️🌱آنها فقط ظاهرى از زندگى دنيا را مى‏دانند، و از آخرت (و پايان كار) غافلند!
🌟🌱ما کتابی داریم که تمام حقیقت چه ظاهر چه باطن اش در آن جمع است!
🌸🌱النحل : 89 وَ يَوْمَ نَبْعَثُ في‏ كُلِّ أُمَّةٍ شَهيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ جِئْنا بِكَ شَهيداً عَلى‏ هؤُلاءِ وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى‏ لِلْمُسْلِمينَ
❄️🌱(به ياد آوريد) روزى را كه از هر امتى، گواهى از خودشان بر آنها برمى‏انگيزيم و تو را گواه بر آنان قرار مى‏دهيم! و ما اين كتاب را بر تو نازل كرديم كه بيانگر همه چيز، و مايه هدايت و رحمت و بشارت براى مسلمانان است!
🌸🌱 و هُوَ الدَّلِيلُ يَدُلُّ عَلَى خَيْرِ سَبِيلٍ وَ هُوَ كِتَابٌ فِيهِ تَفْصِيلٌ وَ بَيَانٌ وَ تَحْصِيلٌ وَ هُوَ الْفَصْلُ لَيْسَ بِالْهَزْلِ وَ لَهُ ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ فَظَاهِرُهُ حُكْمٌ وَ بَاطِنُهُ عِلْمٌ ظَاهِرُهُ أَنِيقٌ وَ بَاطِنُهُ عَمِيقٌ لَهُ نُجُومٌ وَ عَلَى نُجُومِهِ نُجُومٌ لَا تُحْصَى عَجَائِبُهُ وَ لَا تُبْلَى غَرَائِبُهُ فِيهِ مَصَابِيحُ الْهُدَى وَ مَنَارُ الْحِكْمَةِ وَ دَلِيلٌ عَلَى الْمَعْرِفَةِ لِمَنْ عَرَفَ الصِّفَة
الكافي (ط – الإسلامية)، ج‏2، ص: 599
❄️🌱پس بر شما باد به قرآن؛ زيرا كه آن شفاعت‏كننده‏اى است كه شفاعتش قبول مى‏شود، و غمّازى است كه تصديق كرده مى‏شود «3»، هر كه آن را در پيش روى خود قرار دهد كه آن را پيروى كند، او را به سوى بهشت كشاند، و هر كه آن را در پشت سر خود قرار دهد، او را به سوى آتش دوزخ براند، و آن راهنمايى است كه بر بهترين راه‏ها دلالت مى‏كند، و آن كتابى است كه تفصيل و بيان هر چيز در آن است، و آن سخنى است جداكننده ميان حق و باطل، و سخريّه و افسانه نيست، و آن را ظاهرى و باطنى هست. پس ظاهرش احكام الهى است، و باطنش علوم نامتناهى، ظاهرش انيق و خوش‏آينده، و باطنش عميق و گودى‏دارنده است. آن را نجوم و ستارگانى چندند كه بر احكام الهى دليل‏اند، و بر آن نجوم، نجوم ديگرند كه مردم را به آن احكام مى‏رسانند «1»؛ عجائب آن احصا نمى‏شود، و غرائب آن كهنه نمى‏گردد، در آن چراغ‏هاى هدايت است، و منار و چراغ خانه‏هاى حكمت، و دليل است بر معرفت يا مغفرت. هر كه صفت را شناخت (يعنى صفت تعرُّف و كيفيت استنباط) بايد كه ديده خود را به جولان درآورد، و بايد كه نظرش به صفت برسد، تا از هلاكت نجات يابد و از ورطه‏هاى ضلالت خلاص گردد؛ زيرا كه تفكّر كردن موجب زندگى دل بينا است، چنان كه طالب نور در تاريكى‏ها به روشنى مى‏رود. پس بر شما باد به نيكى تخلّص، كه خود را نيكو خلاص كنيد، و كمى تربّص، كه خود را در فتنه‏ها نگذاريد و انتظار نكشيد».
تحفة الأولياء (ترجمه أصول كافى)، ج‏4، ص: 607