باتوجه به توضیحات موجود در سوال این گزاره که ” علم ابتدا ندارد ” چگونه اثبات می شود؟

سوال3303:
سلام علیکم استاد وقتتون بخیر
در ادامه مباحث مطرح شده در جلسه مشکات پیرامون رابطه علم و خداوند متعال، حضرتعالی در مورد علم فرمودید که علم فراتر از هستی است. نتیجه ای که از این تعریف حاصل می شود این است که چون هستی شروع شده و ابتدا دارد پس بنابراین علم به دلیل فراتر بودن نسبت به هستی دارای نقطه ابتدا و شروع نیست. این گزاره که ” علم ابتدا ندارد ” چگونه اثبات می شود؟
🌸🌷بسم الله الرحمن الرحیم🌷🌸
#پاسخ3303
🌹سلام علیکم
🌿🔆ابتدائیت بمنزله آغاز نشات زمانی و مکانی است، درک بی ابتدایی برای موجود مقید به زمان و مکان ممکن نیست، به عبارتی با جنبه فرا زمان و فرا مکانی امکان درک خارج از فراسوی زمان و مکان میسر است، «هستی» و «علم به هستی» مثل زمان و علم به زمان است، میدانیم زمان در زمان شروع نشده بلکه این شروع رتبه اش مقدم بر آن است(البته اطلاق شروع، غلط و بکار گیری آن از روی ناچاری است، بخاطر عدم دسترسی ما به واژگان فراسوی زمان و مکان است) رتبه علم نیز نسبت به هستی به این شکل است.
🔆☘️همانطوریکه قبل از زمان برای ما نامفهوم و غیر قابل درک است پیش از هستی نیز برای ما قابل درک نیست، آغاز آفرینش زمان چگونه آغاز شده؟ آیا اصلا اطلاق آغاز برای این آغاز صحیح است؟! چون چاره ای نداریم ناگزیر از کاربرد چنین واژگان برای مفاهیمی هستیم که از سنخ زمان و مکان خارجند!
🔆رابطه علم با ذات حق:
🌷🔆عنِ الْعَبْدِ الصَّالِحِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع قَالَ: عِلْمُ اللَّهِ لَا يُوصَفُ مِنْهُ بِأَيْنٍ وَ لَا يُوصَفُ الْعِلْمُ مِنَ اللَّهِ بِكَيْفٍ وَ لَا يُفْرَدُ الْعِلْمُ مِنَ اللَّهِ وَ لَا يُبَانُ اللَّهُ مِنْهُ وَ لَيْسَ بَيْنَ اللَّهِ وَ بَيْنَ عِلْمِهِ حَد
التوحيد (للصدوق) ؛ ؛ ص137
🌿🔆🌱علم الهی از کمّ و کیف بی نیاز است از مقدار و خصوصیت مستغنی است، یعنی حوزه علم الهی پیش تر از مشیت و اراده و تقدیر الهی است و منطقه اندازه و ویژگی شامل علم نمیگردد، کمّ و کیف نشان از محدودیت و علم از قید حدود آزاد است. در عین حال علم غیر از ذات الهی یعنی ذاتش برتر از دانایی است!
🌷🌼عنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْعِلْمُ هُوَ مِنْ كَمَالِه‏
التوحيد (للصدوق) ؛ ؛ ص134
🌷🔆 عنْ سُلَيْمَانَ بْنِ سُفْيَانَ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو عَلِيٍّ الْقَصَّابُ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَقُلْتُ الْحَمْدُ لِلَّهِ مُنْتَهَى عِلْمِهِ فَقَالَ لَا تَقُلْ ذَلِكَ فَإِنَّهُ لَيْسَ لِعِلْمِهِ مُنْتَهًى.
التوحيد (للصدوق) ؛ ؛ ص135
🌷🔆عنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْيَنَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع‏ فِي الْعِلْمِ‏ قَالَ هُوَ كَيَدِكَ مِنْك‏
التوحيد (للصدوق) ؛ ؛ ص135
🌷🔆 عنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ أَ رَأَيْتَ مَا كَانَ وَ مَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ أَ لَيْسَ كَانَ فِي عِلْمِ اللَّهِ قَالَ فَقَالَ بَلَى قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ.
التوحيد (للصدوق) ؛ ؛ ص137
🌷🔆عنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَ كَانَ يَعْلَمُ الْمَكَانَ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ الْمَكَانَ أَمْ عَلِمَهُ عِنْدَ مَا خَلَقَهُ وَ بَعْدَ مَا خَلَقَهُ فَقَالَ تَعَالَى اللَّهُ بَلْ لَمْ يَزَلْ عَالِماً بِالْمَكَانِ قَبْلَ تَكْوِينِهِ كَعِلْمِهِ بِهِ بَعْدَ مَا كَوَّنَهُ وَ كَذَلِكَ عِلْمُهُ بِجَمِيعِ الْأَشْيَاءِ كَعِلْمِهِ بِالْمَكَانِ.
التوحيد (للصدوق) ؛ ؛ ص138
🌱🔆🌿البته اشاره بعضی از احادیث به اینکه خدا علمی است بدون ظلمت و حیاتی است بدون موت، درواقع از دانایی و حیات الهی جهل و موت را تنزیه میکند که به صفات الهی برمیگردد که این صفات در مرتبه اخلاص در توحید نفی میگردد!
ِ 🌷🔆عنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عِلْمٌ لَا جَهْلَ فِيهِ حَيَاةٌ لَا مَوْتَ فِيهِ نُورٌ لَا ظُلْمَةَ فِيهِ.