🌼🔆🌼رمضان حسنیه🌼🔆🌼
🌹🔅☘️ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ ☘️🔅🌹
🔅🌹 «تعریف زیبای عقل » «میقات حسنیه » «جان حسنی » «جهان حسنی » « » و … چکیده با تکمله 1403.01.06 علی ساعی(عبدالله مشکات) 110.141(903) 🌹🔅
🌷در کلام حسنی جهانی از معانی عظیمه نهفته است.
🌷«عقل و حزم و مجد و شحّ و تکلف و جهل» در کلام حسنی
🔅🌼 يَا بُنَيَّ مَا الْعَقْلُ 🌼🔅
🌸🌷 عَنْ أَبِيهِ شُرَيْحٍ قَالَ: سَأَلَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع عَنِ ابْنِهِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ ع فَقَالَ يَا بُنَيَّ مَا الْعَقْلُ قَالَ حِفْظُ قَلْبِكَ مَا اسْتَوْدَعْتَهُ قَالَ فَمَا الْحَزْمُ قَالَ أَنْ تَنْتَظِرَ فُرْصَتَكَ وَ تُعَاجِلَ مَا أَمْكَنَكَ قَالَ فَمَا الْمَجْدُ قَالَ حَمْلُ الْمَغَارِمِ وَ ابْتِنَاءُ الْمَكَارِمِ قَالَ فَمَا السَّمَاحَةُ قَالَ إِجَابَةُ السَّائِلِ وَ بَذْلُ النَّائِلِ قَالَ فَمَا الشُّحُّ قَالَ أَنْ تَرَى الْقَلِيلَ سَرَفاً وَ مَا أَنْفَقْتَ تَلَفاً قَالَ فَمَا الرِّقَّةُ قَالَ طَلَبُ الْيَسِيرِ وَ مَنْعُ الْحَقِيرِ قَالَ فَمَا الْكُلْفَةُ قَالَ التَّمَسُّكُ بِمَنْ لَا يُؤْمِنُكَ وَ النَّظَرُ فِيمَا لَا يَعْنِيكَ قَالَ فَمَا الْجَهْلُ قَالَ سُرْعَةُ الْوُثُوبِ عَلَى الْفُرْصَةِ قَبْلَ الِاسْتِمْكَانِ مِنْهَا وَ الِامْتِنَاعُ عَنِ الْجَوَابِ وَ نِعْمَ الْعَوْنُ الصَّمْتُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَ إِنْ كُنْتَ فَصِيحاً ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَى الْحُسَيْنِ ابْنِهِ ع فَقَالَ لَهُ يَا بُنَيَّ مَا السُّؤْدُدُ قَالَ اصْطِنَاعُ الْعَشِيرَةِ وَ احْتِمَالُ الْجَرِيرَةِ قَالَ فَمَا الْغِنَى قَالَ قِلَّةُ أَمَانِيِّكَ وَ الرِّضَا بِمَا يَكْفِيكَ قَالَ فَمَا الْفَقْرُ قَالَ الطَّمَعُ وَ شِدَّةُ الْقُنُوطِ قَالَ فَمَا اللُّؤْمُ قَالَ إِحْرَازُ الْمَرْءِ نَفْسَهُ وَ إِسْلَامُهُ عِرْسَهُ قَالَ فَمَا الْخُرْقُ قَالَ مُعَادَاتُكَ أَمِيرَكَ وَ مَنْ يَقْدِرُ عَلَى ضُرِّكَ وَ نَفْعِكَ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَى الْحَارِثِ الْأَعْوَرِ فَقَالَ يَا حَارِثُ عَلِّمُوا هَذِهِ الْحِكَمَ أَوْلَادَكُمْ فَإِنَّهَا زِيَادَةٌ فِي الْعَقْلِ وَ الْحَزْمِ وَ الرَّأْيِ.[1]
🌸🌷 شريح بن هانى گويد: امير المؤمنين عليه السّلام از پسرش حسن بن على عليهما السّلام پرسيد و فرمود: پسرم عقل چيست؟ گفت: آنكه دلت نگهدارنده چيزى باشد كه در آن به امانت گذاشته است.
فرمود: حزم (هوشيارى، دورانديشى) چيست؟ پاسخ داد: آنكه منتظر فرصت باشى، و زمانی انکانات فراهم شد شتاب کنی.
مجد چيست؟ گفت: عفو و تحمّل لغزش ديگران، استوار نمودن زندگى بر شالوده خويهاى ارزنده.
فرمود: بخشندگى و بلند نظرى در چيست؟ پاسخ داد: بر آوردن نياز درخواستكننده و بخشش دسترنج خود.
فرمود: خساست چيست؟ گفت: اينكه اندك را زياد بدانى، و آنچه را در راه خدا دادهاى، تلف شده پندارى.
فرمود: «رقّه»: پستى و بردگى چيست؟ (در نسخه بحار الأنوار «دقّة». و در تحف العقول «الدّنيّه» ضبط شده است) گفت: كوتهبينى و درخواست نمودن چيز كم، و دريغ داشتن از چيز اندك.
پرسيد: خود را به رنج و مصيبت انداختن چيست؟ پاسخ داد: تمسّك به كسى كه تو را ايمن نمىسازد، و كنجكاوى در چيزى كه برايت سودى ندارد.
فرمود: جهل چيست؟ گفت: پريدن بر روى مركب پيش از مهارت يافتن در آن، و سرباز زدن از پاسخگوئى، و چه خوب كمك كارى است خاموشى در جايگاههاى بسيارى اگر چه زبان گويائى داشته باشى.
آنگاه امير المؤمنين صلوات اللَّه عليه رو به فرزندش حسين عليه السّلام نمود و به او فرمود: پسرم آقائى چيست؟ گفت: نيكوئى نمودن به قبيله، و بر گردن گرفتن و پرداختن ديه جرائم و جنايات آنان.
فرمود: غنا (بىنيازى) در چيست؟ پاسخ داد: اندك بودن آرزوهايت، و خوشنودى به آنچه تو را كفايت مىنمايد، پرسيد: بينوائى در چيست؟ گفت: طمع داشتن به همه چيز، و سخت نااميد شدن.
پرسيد: لوم (نكوهش، سرزنش) چيست؟ پاسخ داد: كه مرد خود را از خطر محفوظ دارد و عيال خود را تسليم كند!
پرسيد: خرق (درشتى، دريده بودن) چيست؟ گفت: در افتادن و دشمنى كردن با فرمانده خود، و شخصى كه مىتواند به تو سود و زيانى برساند.
آنگاه به حارث اعور توجّه نمود و به وى فرمود: اى حارث! اين حكمتها را به فرزندانتان بياموزيد، زيرا آنها بر خرد و حزم و رأى مىافزايد.
🔅🌼 شرح عقل 🌼🔅
🌸🔆 عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ مَا الْعَقْلُ قَالَ مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اكْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ قَالَ قُلْتُ فَالَّذِي كَانَ فِي مُعَاوِيَةَ فَقَالَ تِلْكَ النَّكْرَاءُ «!» تِلْكَ الشَّيْطَنَةُ وَ هِيَ شَبِيهَةٌ بِالْعَقْلِ وَ لَيْسَتْ بِالْعَقْلِ.[2]
🔆 شخصى مى گويد از امام صادق عليه السلام درباره عقل سؤال كردم ؟ حضرت فرمود : عقل آن چيزى است كه به وسيله آن خداى رحمان عبادت شود و بهشت به دست آيد. راوى مى گويد: گفتم: پس آنچه در معاويه بود چيست؟ حضرت فرمود: آن نيرنگ است، آن شيطنت است. آن شبيه عقل است ولى عقل نيست.
🌻🔆 الأحزاب : 72 إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولاً
🔆 ما امانت (تعهّد، تكليف، و ولايت الهيّه) را بر آسمانها و زمين و كوهها عرضه داشتيم، آنها از حمل آن سر برتافتند، و از آن هراسيدند؛ امّا انسان آن را بر دوش كشيد؛ او بسيار ظالم و جاهل بود، (چون قدر اين مقام عظيم را نشناخت و به خود ستم كرد)!
🌷 امام حسن علیه السلام معنای عجیبی از عقل را بیان فرمودند: حِفْظُ قَلْبِكَ مَا اسْتَوْدَعْتَهُ
🌷 در واقع عقل همانی است که امانات الهی را خفظ نماید!
🌷 امانت همان قرآن و عترت، علی و فاطمه و حسن و حسین و اولاد حسین و امام زمان علیهم السلام است.
🌷 امانت همان عهد و میثاق الهی است.
🌷 امامت همان حب ثقلین، قبول و پذیرش ولایت و اطاعت، امانت یعنی فطرت، بندگی، حق و حقوق بندگی است.
🌻🔆 الحجرات : 7 وَ اعْلَمُوا أَنَّ فيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يُطيعُكُمْ في كَثيرٍ مِنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَ لكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإيمانَ وَ زَيَّنَهُ في قُلُوبِكُمْ وَ كَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْيانَ أُولئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ
🔆 و بدانيد رسول خدا در ميان شماست؛ هر گاه در بسيارى از كارها از شما اطاعت كند، به مشقّت خواهيد افتاد؛ ولى خداوند ايمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دلهايتان زينت بخشيده، و (به عكس) كفر و فسق و گناه را منفورتان قرار داده است؛ كسانى كه داراى اين صفاتند هدايت يافتگانند!
🔅🌼 شرح حزم 🌼🔅
🌸🔆 الْحَزْمُ … أَنْ تَنْتَظِرَ فُرْصَتَكَ وَ تُعَاجِلَ مَا أَمْكَنَكَ
🌷 حزم به معانی احتیاط، پیش‌بینی، تدبیر، آگاهی، دوراندیشی، مال‌اندیشی، مال‌اندیشی، ملاحظه، هوشیاری آمده است.
🌷 حزم همانی است که با دقت تمام هر چیزی را به زمان مناسبش انجام دهی. فرصت طلایی و شرعی را غنیمت شماری.
🌷 صبر و انتظار برای تحقق و ایجاد شرایط و شتاب در انجام آن به زمان مطلوب و ممانعت از فرصت سوزی. مثل نماز اول وقت، مثل کاشت و داشت و برداشت به زمانش، مثل طلب علم به زمانش، مثل فرصت طلایی جوانی، به یقین هر دوره زندگانی وظایف خاص خود را دارد.
🌷 به زمان ایثار و شهادت و جهاد باید شتاب نمود. عاشورا تکرار نمی‌شود.
🌷 انتظار قبل از شپیده ظهور و شتاب نمودن به گاه ظهور.
🔅🌼 شرح مجد 🌼🔅
🌷 مجد به معانی احتشام، حشمت، بزرگی، تحمل، درد، تعمیر، اصلاح، تبلیغ امر به معروف و نهی از منکر، زمان بخشش
🌸🔆 الْمَجْدُ … حَمْلُ الْمَغَارِمِ وَ ابْتِنَاءُ الْمَكَارِمِ
🌷 مجد یعنی: تحمل خسارات و برطرف کردن آن و تلاش برای کسب مکارم
🔅🌼 شرح شحّ 🌼🔅
🌷 شحّ، به معنای خساست و بخالت و تنگ‌نظری
🌷 باقی را فانی و فانی را باقی تلقی نمودن
🌸🔆 الشُّحُّ … أَنْ تَرَى الْقَلِيلَ سَرَفاً وَ مَا أَنْفَقْتَ تَلَفاً
🌷 خساست آن است که کم را زیاد پنداری و آنچه را که هزینه نموده‌ای تلف گمان نمایی.
🔅🌼 شرح تَکلّف 🌼🔅
🌸🔆 الْكُلْفَةُ … التَّمَسُّكُ بِمَنْ لَا يُؤْمِنُكَ وَ النَّظَرُ فِيمَا لَا يَعْنِيكَ
🌷 تکلّف، به رنج افکندن در امور غیر تکلیفی: چنگ زدن به کسی که تو را به آرامش و امنیت نمی‌رساند و توجه به چیزهائی که که هیچ نفعی به تو ندارد.
🔅🌼 شرح جهل 🌼🔅
🌸🔆 الْجَهْلُ … سُرْعَةُ الْوُثُوبِ عَلَى الْفُرْصَةِ قَبْلَ الِاسْتِمْكَانِ مِنْهَا وَ الِامْتِنَاعُ عَنِ الْجَوَابِ وَ نِعْمَ الْعَوْنُ الصَّمْتُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَ إِنْ كُنْتَ فَصِيحاً ث
🌷 جهل، جهیدن بر فرصت(غیر مشروع) قبل از این‌که امکاناتش فراهم شده باشد و ممانعت از جواب(زمانی که بایستی پاسخگو باشی) و سکوت یاری است در جایگاه‌های زیاد هر چند که شخص فصیحی باشی.(جاهل زمانی که باید سکوت کند سخن می‌گوید)
🌷 شتاب در به چنگ آوردن فرصت پیش از دسترسی به آن ، کسب مقامی که لایق آن نباشد، فرصت نامشروع را غنیمت شمردن و آن را وسیله‌ای برای رسیدن به مطامع نفسانی قرار می‌دهد.
🔅🌼 حسن مصباح 🌼🔅
🌷 امام حسن علیه السلام مصباح آیه نور است.
🌸🔆 قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى- اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ فَاطِمَةُ ع فِيها مِصْباحٌ الْحَسَنُ- الْمِصْباحُ فِي زُجاجَةٍ الْحُسَيْن[3]
🔅🌼 سفره حسنی حضرت مطعم 🌼🔅
🌷 خدای عزیز و منعم با حجج خویش از بندگان خود پذیرایی می‌کند
🌷 دوازده سفره مخصوص و ویژه الهی، هر کدام دارای طعم خاص و ویژه، منحصر به فرد، نمک و عسل بی‌نظیری دارند.
🌷 مفهوم تغذیه، قرار گیری مواد مغذی در اجزای وجود آدمی است.
🌷 مفهوم لذت، درک خاصی از جوهر علم و فرزانه‌گی است.
🌷 مفهوم زیبایی، تفسیری خاص از علم و حکمت است.
🌸🔆 الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ» ثُمَّ قَالَ نَحْنُ وَ اللَّهِ نِعْمَةُ اللَّهِ الَّتِي أَنْعَمَ اللَّهُ بِهَا عَلَى عِبَادِهِ وَ بِنَا فَازَ مَنْ فَاز[4]
🔆 امامصادق (علیه السلام): الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللهِ کُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ؛ به خدا قسم! ما همان نعمت خدا هستیم که خدا به بندگانش عطا کرده و هرکس رستگار شد با پیروی از ما رستگار شده است.
🌸🔆 قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنَا فَأَحْسَنَ خَلْقَنَا وَ صَوَّرَنَا فَأَحْسَنَ صُوَرَنَا وَ جَعَلَنَا عَيْنَهُ فِي عِبَادِهِ وَ لِسَانَهُ النَّاطِقَ فِي خَلْقِهِ وَ يَدَهُ الْمَبْسُوطَةَ عَلَى عِبَادِهِ بِالرَّأْفَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ وَجْهَهُ الَّذِي يُؤْتَى مِنْهُ وَ بَابَهُ الَّذِي يَدُلُّ عَلَيْهِ وَ خُزَّانَهُ فِي سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ بِنَا أَثْمَرَتِ الْأَشْجَارُ وَ أَيْنَعَتِ الثِّمَارُ وَ جَرَتِ الْأَنْهَارُ وَ بِنَا يَنْزِلُ غَيْثُ السَّمَاءِ وَ يَنْبُتُ عُشْبُ الْأَرْضِ وَ بِعِبَادَتِنَا عُبِدَ اللَّهُ وَ لَوْ لَا نَحْنُ مَا عُبِدَ اللَّهُ.[5]
🔆 امام صادق فرمود: خدا ما را آفريد و آفرينش ما را نيكو ساخت و ما را صورتگري كرد و نيكو صورتگري كرد و ما را در ميان بندگان ديده خويش قرار داد و در ميان خلقش زبان گويا قرار داد و دست مهر و رحمت گشوده بر سر بندگانش ساخت و وجه خود قرار داد كه از آن سوي باو گرايند و ما را دري كه او را نشان دهد قرار داد و گنجينه دار ميان آسمان و زمينش نمود و از بركت وجود ما درختان بارور گردند و ميوه ها برسند و نهرها جاري شوند و از بركت ما باران از آسمان ببارد و گياه از زمين برويد و بوسيله عبادت ما خدا پرستش شد و اگر ما نبوديم خدا پرستش نميگشت.
🔅🌼 میقات الله حسنیه🌼🔅
🌷 امام حسن مجتبی علیه السلام از کوی و کوچه‌های مخصوص لقاء الله است، غفلت از امام حسن علیه السلام غفلت از نشانه‌های اعلای الله سبحان است.
🌷 امام حسن علیه السلام از جمله رموز رسیدن به محضر حضرت احسن الخالقین است.
🌷 با امام حسن علیه السلام به حسنات الهی برسیم، به حسنات دنیا و آخرت، به لقاء حضرت محسن،
🌷 با حسن سیر الی الله حسنیه نماییم.
🌷 ما گمشده‌ایم، هم در خودمان و هم در بیرون از خودمان گم گشته‌ایم نیاز به راه داریم. ما در مقصدیم اما نمی‌دانیم نیاز به دانستن این حقیقت داریم. امام همان رافع نیاز ماست. راه همان کام حسّ است، همان بیداری محض است، همان دانستن است و خدا از طریق امام این نیاز را برطرف می‌سازد.
🌷 با آداب حسنی به خدمت خدا رسیدن حُسن محض است.
🌷 طی راه، یعنی، به رشد و بالندگی و زیبندگی رسیدن،
🌷 همان‌طوری‌که الله، دارای اسماء جلیه و خفیه است به همانطور نیز الله در جان ما اعضاء و جوارح و جوانح و حواس جلیه و خفیه قرار داده است.
🔅🌼 جان حسنی🌼🔅
🌷 مواظب جان حسنی خود باشیم تا جان ندهد.
🌷 بی‌حَسن جان ما بی‌جان است، بی‌برکت است، بی‌بار است، ابتر است.
🌷 حَسن قطعه‌ی جواهری حسنی ماست، بی‌حَسن، بی‌حُسن‌ایم، پیکر بی‌ستون‌ایم.
🌷 مبادا از حِسّات حسنی خود غافل شویم. با حسن در افق خاصی از جهان بینی و معرفت قرار داریم.
🌷 ناحسنی از نابینایی سخت‌تر است، بی‌حَسن کویر منهای مناظریم.
🌷 با روح حسنی حس بندگی حسنی خواهیم یافت، بی‌حَسن نابنده‌ایم.
🌷 با حیات حسنی لذات حسنی قابل حس است، به وقار حسنی و قامات حسنی، وجودمان پایدار و استوار است.
🌷 بدون معرفت امام حسن علیه السلام به رحلت حسنی مرده‌ایم، تجربه حیات حسنی تنها با معرفت جلالت حسنی امکان پذیر است.
🌷 منظره طلوع و غروب حسنی از آفاق دل و جان ما شکوه خاصی دارد. شکوفه‌ها و جلوات حسنی آبادگر جهان جان ماست. حسن در جان ماست.
🌷 با پرده‌برداری و بهره‌برداری از حَسن جان خود، خورشید حسنی از جان جهان ما هویدا می‌شود.
🌷 علاوه بر ظاهر حسنات به باطن حسنات نیز نظر کنیم، ولایت هم ظاهر و هم باطنی دارد،
🌷 حسنات ولایت غیر قابل احصاء است، چرا که خزینه کل شیء هستند.
🌷 شهود عجائب حسنیه سبیل شهود جان امام حسن علیه السلام است، میزان ناشناخته‌ها به مراتب از شناخته‌ها فراتر است.
🌷 بشر هر آنچه را نمی‌شناسد با عبارت «تاریک» امضایش می‌کند. مثل ماده و انرژی تاریک و سیاهچاله.
🔅🌼 حسن نظیری ندارد🌼🔅
🌻🔆 البقرة : 165 وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْداداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ وَ الَّذينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ وَ لَوْ يَرَى الَّذينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَميعاً وَ أَنَّ اللَّهَ شَديدُ الْعَذابِ
🔆 بعضى از مردم، معبودهايى غير از خداوند براى خود انتخاب مىكنند؛ و آنها را همچون خدا دوست مىدارند. امّا آنها كه ايمان دارند، عشقشان به خدا، شديدتر است. و آنها كه ستم كردند، هنگامى كه عذاب را مشاهده كنند، خواهند دانست كه تمامِ قدرت، از آنِ خداست؛ و خدا داراى مجازات شديد است.
🌷 هر گونه غفلت از ولایت با بدل‌ترشی و بت‌تراشی ملازم خواهد بود. غفلت از حسن، با غلبه جهالت همراه است.
🌷 با زوال عقل تشخیص آدمی به خطا می‌رود، به حب دنیا تا حب نفس و حب معصیت و حب مکاره گرفتار می‌گردد.
🔅🌼 معاویه شناسی🌼🔅
🌷 در کنار حسن شناسی معاویه شناس هم باشیم چرا که بیم انتخاب معاویه به جای حسن وجود دارد. حسن سبیل توحید و معاویه سبیل شرک است.
🌷 کوی خورشید کجاست. کوی خورشید همان کوی حسن مجتباست. بهشت حسنی کجاست؟
🔅🌼 جهان حسنی🌼🔅
بواطن حسنی را بشناسیم
حسن جهانی است بی‌نظیر، حسن جهانی است ناشناخته، به بئر، بلکه بحار مُعطّله نه قصر، بلکه جهانی است مشید.
خضران حسنی کجایند تا آب حیات نوشند. هر یک از ائمه، حیاتش طعام خاص خودش را داراست.
فاصله ما با مرکز جهان حسنی چقدر است؟! سرعت انبساط جهان حسنی از سرعت سیر معرفتی خلایق بیشتر است.
🌼علی ساعی(عبدالله مشکات) 110.141(903)🌼
[1] بحار الأنوار (ط – بيروت) ؛ ج75 ؛ ص101 مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، دار إحياء التراث العربي – بيروت، چاپ: دوم، 1403 ق.
[2] الكافي (ط – الإسلامية) ؛ ج1 ؛ ص11 كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، دار الكتب الإسلامية – تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.
[3] الكافي (ط – الإسلامية) ؛ ج1 ؛ ص195 كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، دار الكتب الإسلامية – تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.
[4] تفسير القمي ؛ ج1 ؛ ص86 قمى، على بن ابراهيم، دار الكتاب – قم، چاپ: سوم، 1404ق.
[5] الكافي (ط – الإسلامية) ؛ ج1 ؛ ص144 كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، دار الكتب الإسلامية – تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.
