سوال2656:
سلام علیکم و رحمة الله
ظاهراً در آستانه جنگ موته ( که در سال هشتم هجری بین سپاه اسلام و سپاه روم رخ داد ) حضرت پیامبر (ص) به فرماندهان جنگی و جناب جعفر طیار سفارشاتی را فرمودند
لطفا در باب قسمتی از این سفارشات ( که در پایین ذکر میکنم ) و سند آن توضیحاتی بفرمایید :
و اگر اهل قلعه یا شهری را محاصره کردی و آنها درخواست کردند که بر طبق حکم خدا در مورد آنها عمل کنی، این را نپذیر و بلکه آنها را بر طبق حکم خودت امان بده؛ زیرا نمی‌دانی که آیا به حکم خدا در مورد آنها دست می‌یابی یا نه.
و اگر اهل قلعه یا شهری را محاصره کردی و درخواست نمودند که آنها را در ذمه خدا و رسولش قرار دهی از آنها نپذیر و بلکه آنها را در ذمه خودت و پدرت و اصحابت قرار بده؛ زیرا اگر که ذمه شما و پدرانتان را بشکنند برای شما بهتر از این است که ذمه خدا و رسولش را بشکنند.
بسم الله الرحمن الرحیم
#پاسخ2656
علیکم السلام🌹🌷
🌷🔅🌱🌹بنظر میرسد که ترجمه مذکور مغایر با منظور اصلی متن حدیث باشد ، احادیث در ردیف حدیث منقول بر این امر تاکید دارد که هر گونه تساهل و تسامح در حکم الهی محکوم و مردود است؛ کسی نمیتواند در هر درجه ای که باشد در حکم و عهد الهی به کسی تخفیف قائل شود و نباید در اجرای آن کوتاهی شود! حکمای دینی هم حق کوتاهی و تخفیف دادن و تساهل و تسامح در حکم خدا و رسول و ولیّ خدا را ندارد و نمیتوانند به کسی امتیاز قائل شوند، تنها احکام شخصی قابل فسخ شدن و تخفیف دادن هستند.
🌸حدیث ذیل با ترجمه مطلوب تر گویای موضوع مذکور است.
🌼🔅🌱«مسعدة بن صدقه» از امام صادق (ع) نقل كرد كه فرمود: رسول خدا (ص) هر گاه فرمانده‌اى را براى سريه‌اى مى‌فرستاد، او و يارانش را به تقواى الهى سفارش مى‌كرد.سپس مى‌فرمود: به نام خدا و در راه خدا جهاد كنيد و با كسانى كه به خدا كفر ورزيده‌اند بجنگيد (اما) نارو نزنيد، خيانت و پيمان شكنى نكنيد (كشته‌ها) را مثله ننماييد و طفل و نوجوان و راهب (كسى را كه در قله كوهى به تنهايى زندگى مى‌كند) نكشيد و درختان نخل را آتش نزنيد و آنها را در آب غرق نكنيد و درختى كه ميوه مى‌دهد قطع نكنيد. و زراعتى را آتش نزنيد؛ زيرا چه بسا بدانها نيازمند شويد و از چهارپايانى كه گوشت آنها خوردنى است، نكشيد، مگر آن كه به گوشت آنها محتاج شويد و هنگامى كه دشمن را ملاقات كرديد، آنها را به يكى از اين سه چيز دعوت كنيد. پس اگر اجابت كردند از آنها قبول كنيد و از (جنگ) با آنها چشم بپوشيد؛ (آن سه چيز عبارتند از) اين كه آنها را به اسلام دعوت كنيد؛ اگر پذيرفتند قبول كنيد و ديگر كارى با آنها نداشته باشيد و آنان را بعد از اسلام آوردن به هجرت دعوت كنيد. اگر قبول كردند از آنها بپذيريد و كارى با آنها نداشته باشيد و اگر از مهاجرت امتناع ورزيدند و شهر و كشور خودشان را اختيار كردند و از داخل شدن به «دارالهجرة» خوددارى كردند، در اين صورت آنها به منزله باديه نشينان مسلمان هستند، همان قانونى كه بر آنان جارى مى‌شود بر
اين‌ها نيز جارى است؛ از غنائم چيزى به آنها تعلق نمى‌گيرد مگر اين كه در راه خدا مهاجرت كنند.و اگر از اين دو پيشنهاد، روى گرداندند پس آنها را به دادن جزيه دعوت كنيد (با همان شيوه‌اى كه قرآن فرموده) با دست خود و با خضوع.بنابراين اگر حاضر به اعطاى جزيه شدند از آنها قبول مى‌شود و در اين حال با آنان كارى نداشته باشيد. و اگر از پرداخت جزيه نيز خوددارى كردند. در اين صورت براى جنگ با آنها از خدا كمك بخواه و با آنان در راه خدا جهاد كن به نحوى كه حق جهاد در راه خدا ادا شود. و هنگامى كه قلعه‌اى را محاصره كردى و اهل قلعه از تو خواستند كه در اجراى حكم خدا نسبت به آنها كوتاه بيايى، كوتاه نيا؛ اما در حكم قانون خودت، درباره آنان تخفيف بده و هر گونه كه مى‌خواهى درباره آنها عمل كن (زيرا) اگر شما در اجراى حكم خدا تخفيف قائل شوى نمى‌دانى كه‌آيا حكم خدا را درباره آنها پياده كرده‌اى يا نه. و هنگامى كه اهل قلعه‌اى را محاصره كردى پس اگر از تو اجازه خواستند كه نسبت به حقوق و پيمان خدا و رسولش به آنها تخفيف دهى چنين كارى را نكن؛ اما در حقوق و پيمان‌هاى خودتان و پدرانتان و برادرانتان به آنها تخفيف ده؛ زيرا اگر شما پيمان خود و پدران و برادرانتان را بشكنيد، در روز قيامت براى شما آسان‌تر است از اين كه پيمان و حقوق خداوند و پيامبرش (ص) را ناديده بگيريد و بشكنيد.
🌸🔅🌱عنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ النَّبِيَّ ص كَانَ إِذَا بَعَثَ أَمِيراً لَهُ عَلَى سَرِيَّةٍ أَمَرَهُ بِتَقْوَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي خَاصَّةِ نَفْسِهِ ثُمَّ فِي أَصْحَابِهِ عَامَّةً ثُمَّ يَقُولُ اغْزُ بِسْمِ اللَّهِ وَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قَاتِلُوا مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ وَ لَا تَغْدِرُوا وَ لَا تَغُلُّوا وَ تُمَثِّلُوا وَ لَا تَقْتُلُوا وَلِيداً وَ لَا مُتَبَتِّلًا فِي شَاهِقٍ «2» وَ لَا تُحْر
ُوا النَّخْلَ وَ لَا تُغْرِقُوهُ بِالْمَاءِ وَ لَا تَقْطَعُوا شَجَرَةً مُثْمِرَةً وَ لَا تُحْرِقُوا زَرْعاً لِأَنَّكُمْ لَا تَدْرُونَ لَعَلَّكُمْ تَحْتَاجُونَ إِلَيْهِ وَ لَا تَعْقِرُوا مِنَ الْبَهَائِمِ مِمَّا يُؤْكَلُ لَحْمُهُ إِلَّا مَا لَا بُدَّ لَكُمْ مِنْ أَكْلِهِ «3» وَ إِذَا لَقِيتُمْ عَدُوّاً لِلْمُسْلِمِينَ فَادْعُوهُمْ إِلَى إِحْدَى ثَلَاثٍ فَإِنْ هُمْ أَجَابُوكُمْ إِلَيْهَا فَاقْبَلُوا مِنْهُمْ وَ كُفُّوا عَنْهُمْ ادْعُوهُمْ إِلَى الْإِسْلَامِ فَإِنْ دَخَلُوا فِيهِ فَاقْبَلُوهُ مِنْهُمْ وَ كُفُّوا عَنْهُمْ وَ ادْعُوهُمْ إِلَى الْهِجْرَةِ بَعْدَ الْإِسْلَامِ فَإِنْ فَعَلُوا فَاقْبَلُوا مِنْهُمْ وَ كُفُّوا عَنْهُمْ وَ إِنْ أَبَوْا أَنْ يُهَاجِرُوا وَ اخْتَارُوا دِيَارَهُمْ وَ أَبَوْا أَنْ يَدْخُلُوا فِي دَارِ الْهِجْرَةِ كَانُوا بِمَنْزِلَةِ أَعْرَابِ الْمُؤْمِنِينَ يَجْرِي عَلَيْهِمْ مَا يَجْرِي عَلَى أَعْرَابِ الْمُؤْمِنِينَ وَ لَا يَجْرِي لَهُمْ فِي الْفَيْءِ وَ لَا فِي الْقِسْمَةِ شَيْءٌ إِلَّا أَنْ يُهَاجِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَإِنْ أَبَوْا هَاتَيْنِ فَادْعُوهُمْ إِلَى إِعْطَاءِ الْجِزْيَةِ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ فَإِنْ أَعْطَوُا الْجِزْيَةَ فَاقْبَلْ مِنْهُمْ وَ كُفَّ عَنْهُمْ وَ إِنْ أَبَوْا فَاسْتَعِنِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِمْ وَ جَاهِدْهُمْ فِي اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ وَ إِذَا حَاصَرْتَ أَهْلَ حِصْنٍ فَأَرَادُوكَ عَلَى أَنْ يَنْزِلُوا عَلَى حُكْمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَا تَنْزِلْ لَهُمْ وَ لَكِنْ أَنْزِلْهُمْ عَلَى حُكْمِكُمْ ثُمَّ اقْضِ فِيهِمْ بَعْدُ مَا شِئْتُمْ فَإِنَّكُمْ إِنْ تَرَكْتُمُوهُمْ عَلَى حُكْمِ اللَّهِ لَمْ تَدْرُوا تُصِيبُوا حُكْمَ اللَّهِ فِيهِمْ أَمْ لَا وَ إِذَا حَاصَرْتُمْ أَهْلَ حِصْنٍ فَإِنْ آذَنُوكَ عَلَى أَنْ تُنْزِلَهُمْ عَلَى ذِمَّةِ اللَّهِ وَ ذِمَّةِ رَسُولِهِ فَلَا تُنْزِلْهُمْ وَ لَكِنْ أَنْزِلْهُمْ عَلَى ذِمَمِكُمْ وَ ذِمَمِ آبَائِكُمْ وَ إِخْوَانِكُمْ فَإِنَّكُمْ إِنْ تُخْفِرُوا ذِمَمَكُمْ «1» وَ ذِمَمَ آبَائِكُمْ وَ إِخْوَانِكُمْ كَانَ أَيْسَرَ عَلَيْكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ أَنْ تُخْفِرُوا ذِمَّةَ اللَّهِ وَ ذِمَّةَ رَسُولِهِ ص
الكافي (ط – الإسلامية)، ج5، ص: 29
🌷
